Historia

Elegancki, wielkopański, krechowiecki pułk ułański. „Pułk Kawalerów św. Jerzego”

Niewiele polskich jednostek kawaleryjskich przewyższało sławą i rozgłosem 1. Pułk Ułanów Krechowieckich. Pułk wywodził się z Legionu Puławskiego, a więc formacji walczącej po stronie Trójporozumienia...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 30 z 22 lipca 2020
Pod osłoną Polski. Przed Bitwą Warszawską 1920 roku

W połowie czerwca 1920 roku Armia Czerwona po zajęciu dużej części Ukrainy i zmuszeniu wojsk polskich do opuszczenia Kijowa kierowała się w stronę Warszawy. Równocześnie część jej wojsk przedzierała...

Autor: Małgorzata Gmurczyk-Wrońska
Nr 29 z 15 lipca 2020
Amerykański Führer. Naziści w przedwojennych Stanach Zjednoczonych

Członkowie i sympatycy Niemiecko-Amerykańskiego Bundu marzyli o przemianie USA w nazistowską dyktaturę. Przez krótką chwilę stanowili realną siłę, ale ich działalność rychło zakończyła się skandalem...

Autor: Łukasz Czarnecki
Nr 29 z 15 lipca 2020
„Konieczność w miejscu, nadzieja w męstwie, zbawienie w zwycięstwie”. Zwycięstwo pod Kłuszynem 4 lipca 1610 roku

„Doprawdy, trzeba to wyznać, że ta bitwa, którą każdy słusznie mógłby podziwiać, była wielka i krwawa. Walczono ponad trzy godziny, a Mars przechylał szale bitwy to na jedną, to na drugą stronę. Wróg...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 28 z 8 lipca 2020
Świat skończył się w 1939 roku. Było sobie miasto…

Między czerwonym i brunatnym terrorem – tak najkrócej można oddać losy Stanisławowa i jego mieszkańców w trakcie II wojny światowej i po jej zakończeniu. To przykład kresowego miasta, które – jak...

Autor: Piotr Dmitrowicz
Nr 28 z 8 lipca 2020
Przed Sierpniem był Lipiec. Strajki w Świdniku i Lublinie w 1980 roku

Historię Polski wyznaczają kamienie milowe miesięcy pisanych dużą literą i tworzących specyficzny polski kalendarz. Kalendarz polskich miesięcy rozpoczęty został Majem roku 1791, wiek XIX dopisał do...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 27 z 1 lipca 2020
Rewolucja 1905 roku. Bój o godną pracę i niepodległą Polskę. Zapomniana walka polskich robotników przeciwko caratowi

Mieszkańcy polskich miast w zaborze rosyjskim budowali barykady, próbując uchronić się przed atakami carskiej piechoty i kozackich sotni. Nad głowami protestujących powiewały biało-czerwone oraz...

Autor: Hubert Kowalski
Nr 27 z 1 lipca 2020
Jedyną odpowiedzią na kłamstwo jest prawda.

Proces docierania z prawdą do świadomości społecznej, zwłaszcza do młodzieży, jest długi i wymaga czasu oraz ludzi dobrej woli, gotowych zapłacić za swoją postawę nawet wysoką cenę – mówi prezes IPN...

Autor: Tomasz Łysiak
Nr 27 z 1 lipca 2020
Wąwolnica w ogniu. Ubecka pacyfikacja wsi

2 maja 1946 roku ubecy spalili Wąwolnicę. Dramat rodzin próbujących ratować własne życie i dobytek uwiecznił na kilkunastu zdjęciach amerykański fotograf John Vachon. W czerwcu tego roku w Lublinie...

Autor: Tomasz Łysiak
Nr 26 z 24 czerwca 2020
To było wszystko, co mieliśmy. Spalenie Wąwolnicy 2 maja 1946 roku

„Żałośnie płaczące kobiety, mężczyźni ze łzami spływającymi po twarzach, stojący i patrzący, jak ogień pochłania ich domy. – To jest wszystko, co mam – mówili. Małe, mniej więcej czteroletnie dzieci...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 26 z 24 czerwca 2020
Nie mogę o tym myśleć spokojnie

Na początku Vachon myślał, że to zwykły pożar. Potem zaczął pytać mieszkańców, napisał do Penny: „Wiem, że to nie był wypadek, ale nie wiem, kto to zrobił: bandyci? tajna policja?” – opowiada...

Autor: Magdalena Łysiak
Nr 26 z 24 czerwca 2020
Niezłomny i nieskazitelny. Postrach NKWD i UB

Marian Bernaciak „Orlik” był jednym z najdzielniejszych żołnierzy, który najpierw walczył z niemiecką, a następnie z sowiecką okupacją. Zginął 74 lata temu, 24 czerwca 1946 roku. Urodził się w...

Autor: Piotr Dmitrowicz
Nr 26 z 24 czerwca 2020
Testament Kościuszki. Czyli polskiego „syna wolności” pragnienie zniesienia niewolnictwa

Tadeusz Kościuszko niejako „z automatu” znalazł się na „białej liście” osób, które w przestrzeni symbolicznej zostały poniżone przez protestujących z ruchu „Black lives matter” – jego pomnik...

Autor: Tomasz Łysiak
Nr 25 z 17 czerwca 2020
Gdynia jak świętość narodowa. Polski port nad Bałtykiem

Upór, determinacja i wizjonerstwo elit odradzającego się w 1918 roku polskiego państwa pozwoliły nie tylko na obronienie niepodległości, ale też na dalszy dynamiczny rozwój kraju. Z perspektywy 20...

Autor: Piotr Dmitrowicz
Nr 25 z 17 czerwca 2020
Czerwone łapy na łabędziej szyi. Szczęście zaniesione na bagnetach

Sprofanowany pomnik Tadeusza Kościuszki – pośród burzy zamieszek, rabunków sklepów, podpaleń, wandalizmów, które zalały Stany Zjednoczone, to mocny symbol. Antifa, która według Donalda Trumpa stoi za...

Autor: Tomasz Łysiak
Nr 24 z 10 czerwca 2020
Miejsce, w którym kończy się wszystko. Utworzenie i początki KL Auschwitz

„To miejsce we wspomnieniach moich nazwałbym momentem, w którym kończyłem ze wszystkiem, co było dotychczas na ziemi, i zaczynałem coś, co było chyba gdzieś poza nią. […] Za drutami, na wielkim placu...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 24 z 10 czerwca 2020
Piętnaście dni, które wstrząsnęły Polską. Zamach na Jana Pawła II i śmierć prymasa Stefana Wyszyńskiego

W maju 1981 roku przeżywaliśmy jedne z najtrudniejszych chwil w najnowszej historii Polski. W rzymskiej klinice Gemelli walczył o życie ciężko ranny papież Jan Paweł II. W Warszawie odchodził,...

Autor: Piotr Dmitrowicz
Nr 23 z 3 czerwca 2020
Nie tylko Twardowski. Magowie dawnej Rzeczpospolitej

„Wielkie jest na czary zapotrzebowanie. W czasach niespokojnych królestwa bez stosów” – śpiewał Jacek Kaczmarski w programie Sarmatia. Rzeczywistość renesansowej Polski niewiele różniła się od obrazu...

Autor: Łukasz Czarnecki
Nr 23 z 3 czerwca 2020
Dzień Matki z Ameryki. O początkach świętowania Dnia Matki

W Polsce Dzień Matki ma tradycję sięgającą dwudziestolecia międzywojennego. Wówczas święto to było jeszcze ruchome. Dzisiaj obchodzimy je 26 maja. W innych krajach ta tradycja wygląda różnie, czasem...

Autor: Tomasz Łysiak
Nr 22 z 27 maja 2020
Kuszenie lwa. 1940: propozycje pokojowe i Dunkierka

Ileż razy we wrześniu 1939 roku entuzjazm polskich żołnierzy budziły wieści o sukcesach naszych aliantów: a to mieli wkroczyć na teren III Rzeszy przełamując Linię Zygfryda, a to zrównali z ziemią...

Autor: Tomasz Panfil
Nr 22 z 27 maja 2020