Magdalena Łysiak
„Oddaję Czytelnikowi historie kobiet świętych, które nigdy by o sobie tak nie powiedziały. Ich symbolem jest postać na okładce, młoda siostra zakonna, którą nazywam Wiktorią. Jest uosobieniem historii setek sióstr, które do dziś pozostają nieznane. Wierne sobie i ludziom, najpierw poszły realizować powołanie i marzenia związane z życiem klasztornym. A później w powstaniu warszawskim zdały największy egzamin z człowieczeństwa” – napisała Agata Puścikowska we wstępnie do swej najnowszej książki „Siostry z powstania”. Specjalnie dla „Gazety Polskiej” opowiada o zakonnicach i Godzinie W. Rozmawia Magdalena Łysiak
Wydawało się, że Powstanie jest tak bardzo dobrze opisane, że nic nowego się nie dowiemy. Tymczasem okazało się, że historykom umknął gdzieś bardzo ważny wątek – pomoc...
Na początku Vachon myślał, że to zwykły pożar. Potem zaczął pytać mieszkańców, napisał do Penny: „Wiem, że to nie był wypadek, ale nie wiem, kto to zrobił: bandyci? tajna policja?” – opowiada Sławomir Rybałtowski, kustosz prac fotografa Johna Vachona z jego podróży po Polsce w latach 1946, 1956 i 1963. Ze Sławomirem Rybałtowskim rozmawia Magdalena Łysiak
Jak trafił Pan na Vachona i jego zdjęcia?
Prowadzę wydawnictwo, które założyła moja teściowa. Na początku swego istnienia specjalizowało się ono w tematyce warszawskiej, dzięki czemu została zebrana pokaźna liczba archiwaliów dotyczących stolicy. Pewnego dnia szukałem ilustracji do jakiejś książki i w ręce wpadła mi duża fotografia przedstawiająca zniszczony Prudential. Wiedziałem, że zdjęcie zostało wykonane tuż po wojnie....
Od obowiązkowej aplikacji dla osób poddanych kwarantannie domowej, przez ułatwienia w zakupach, monitorowanie stanu zdrowia czy pomoc dla szpitali – dzięki smartfonom i internetowi jesteśmy w stanie poprawić jakość życia i przyczynić się do szybszego zduszenia pandemii.
ProteGO Safe
Dzięki polskim programistom do sklepu Google Play trafiła aplikacja przygotowana przez Ministerstwo Cyfryzacji – ProteGO Safe. Ma ona pełnić dwie główne funkcje: pomagania użytkownikowi w kontrolowaniu stanu jego zdrowia oraz – dzięki technologii Bluetooth – informowania o napotkanych urządzeniach i ewentualnych spotkaniach z chorymi, czyli potencjalnej możliwości zarażenia się koronawirusem w przestrzeni publicznej. Prace nad aplikacją wciąż są prowadzone, dlatego udostępniona na razie wersja to moduł...
Polskie barwy narodowe mają, jako jedne z nielicznych na świecie, pochodzenie heraldyczne, a wywodzą się z dwóch herbów: Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W dodatku nasz kraj, jedyny w Europie, ma dwie oficjalne flagi państwowe: biało-czerwoną i biało-czerwoną z orłem. Jan Długosz opisując przygotowania do bitwy pod Grunwaldem, wspomniał o „chorągwi wielkiej, na której wyszyty był misternie orzeł biały z rozciągnionemi skrzydły, dziobem rozwartym i z koroną na głowie, jako herb i godło całego Królestwa Polskiego”.
Barwami królewskimi Rzeczypospolitej Obojga Narodów był sztandar złożony z trzech pasów: dwóch czerwonych (w dole i na górze) oraz oddzielającego je pasa białego, na których umieszczano zwykle czterodzielny Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – na...
W sensie naukowym te rzeczy „nie mają prawa istnieć”. Mimo ogromnego postępu w technologii, superczułych przyrządów, badań dokonanych przez znamienitych uczonych – tajemnica pozostaje tajemnicą. Ludzie odkryli, z czego zbudowane są skały na Marsie, ale nie są w stanie odpowiedzieć na pytanie, jak powstały: Całun Turyński, Chusta z Manoppello czy wizerunek Matki Bożej w Meksyku. Święte obrazy chrześcijaństwa nie ludzką ręką bowiem zostały uczynione.
Ziemska historia tych wizerunków jest dość dokładnie znana. Można szczegółowo niemalże prześledzić ich dzieje, podobnie jak wielu innych przedmiotów związanych z religią, kulturą czy sztuką. Jednakże tylko w tych trzech przypadkach mamy do czynienia z obrazami, które tak naprawdę nigdy nie zostały namalowane i w których zabrakło rzeczy...
O sytuacji ekonomicznej Włoch po wybuchu epidemii spowodowanej nowym koronawirusem i o paraliżu branży turystycznej specjalnie dla „Gazety Polskiej” opowiada Luca Mognon, niezależny przedsiębiorca włoski.Rozmawia Magdalena Łysiak
Jaki wpływ ma epidemia na gospodarkę Włoch?
Nie trzeba było długo czekać, żeby zobaczyć odbicie tej sytuacji na rynkach finansowych, i to nie tylko Włoch. Poniedziałek 24 lutego finansiści już okrzyknęli „czarnym poniedziałkiem” – giełda w Mediolanie straciła 300 miliardów euro, a rynki światowe około 1 biliona. Eksplozja koronawirusa we Włoszech przede wszystkim zagraża i tak już niskim stopom wzrostu gospodarki krajowej. W dodatku w rejonach, w których jest jak na razie najwięcej zachorowań, czyli w Lombardii, Wenecji Euganejskiej i Emilii-...
Siedem lat temu kilkanaście osób pobiegło w Lesie Kabackim, by oddać osobisty hołd Żołnierzom Wyklętym. W następnym roku do udziału w biegu miejskim w Warszawie zgłosiło się ponad 1500 osób. – Bez żadnego zaplecza, bez wsparcia sponsorów, bez nagłośnienia przez media, Bieg Tropem Wilczym stał się wydarzeniem międzynarodowym, jednoczącym rodziny i przywracającym pamięć o tych, którzy walczyli o wolną Polskę z komunistycznym najeźdźcą – mówi Barbara Konarska, rzecznik Biegu Tropem Wilczym. Rozmawia Magdalena Łysiak
Pierwszy bieg odbył się rok po ogłoszeniu przez Sejm RP dnia 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Kto był inicjatorem i pomysłodawcą takiego uczczenia tego święta?
Pomysł wyszedł od Michała Dworczyka, który w gronie znajomych zaproponował, żeby...
Czemu, cieniu, odjeżdżasz, ręce złamawszy na pancerz,
Przy pochodniach, co skrami grają około twych kolan?
Miecz wawrzynem zielony, gromnic płakaniem dziś polan,
Rwie się sokół i koń twój podrywa stopę jak tancerz…
Cyprian Kamil Norwid „Bema pamięci żałobny-rapsod”
Kornel Morawiecki
Założyciel i przewodniczący Solidarności Walczącej, legenda antykomunistycznego podziemia, od 2015 roku marszałek senior Sejmu Rzeczypospolitej. W 1963 roku ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Wrocławskiego, a siedem lat później uzyskał stopień naukowy doktora. W 1968 roku uczestniczył w strajkach studenckich, drukował i kolportował ulotki potępiające władze komunistyczne. W sierpniu 1980 roku włączył się w organizowanie strajków we Wrocławiu i współorganizował regionalne struktury...
Festiwal stał się miejscem spotkań ludzi z wielu krajów. Opowiadamy nie tylko o polskiej drodze do wolności, ale też o drodze Węgrów, Czechów, Rumunów czy Bałtów. Razem tworzymy wspólnotę w traumie życia w państwach dotkniętych komunistycznym totalitaryzmem – przekonuje Arkadiusz Gołębiewski. Z dyrektorem i pomysłodawcą Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci rozmawia Magdalena Łysiak.
Zakończył się XI Festiwal Filmowy NNW. Jak go Pan ocenia?
Tegoroczna edycja po raz kolejny udowodniła, że sprawdziła się nasza intuicja, aby poszerzyć festiwal o historię krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Od kilku lat festiwal stał się miejscem spotkań ludzi z wielu krajów. Opowiadamy nie tylko o polskiej drodze do wolności, ale też o drodze Węgrów, Czechów, Rumunów czy Bałtów. Goście...
Film „Paszporty Paragwaju” wyprodukowany przez IPN opowiada historię z czasów II wojny światowej, kiedy w poselstwie RP w Bernie funkcjonowała nieformalna grupa złożona z polskich dyplomatów oraz działaczy organizacji żydowskich. Pozyskiwali oni paszportу państw Ameryki Południowej i przekazywała je Żydom w okupowanej Europie. Ich posiadacze trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech oraz do okupowanej Francji. Część z nich doczekała końca wojny. O powstawaniu filmu i historii Grupy Berneńskiej opowiada reżyser Robert Kaczmarek. Rozmawia Magdalena Łysiak
Jak do tego doszło, że w polskiej ambasadzie w Szwajcarii zaczęto realizować plan ratowania Żydów?
Przy pracy nad „Paszportami Paragwaju” zaskoczyło mnie, że ludzie, którzy działali w polskiej ambasadzie w Bernie, to byli...
Na początku XVIII wieku dwaj bracia, Andrzej i Józef Załuscy, biskupi, postanowili swoje ogromne i cenne księgozbiory przekazać narodowi. Kupili w tym celu Pałac Daniłowiczowski w Warszawie i przebudowali jego wnętrza tak, aby były przystosowane do potrzeb biblioteki. Zatrudnili bibliotekarzy. 8 lipca 1747 r. gmach udostępniono publiczności. Taki był początek Biblioteki Narodowej. O jej burzliwej historii i dwukrotnej tragicznej utracie zbiorów opowiada dyrektor BN dr Tomasz Makowski. Rozmawia Magdalena Łysiak
Instytucja stworzona przez braci Załuskich była w XVIII w. największą biblioteką narodową na świecie…
W dodatku największą publiczną, otwartą dla wszystkich i w ogóle jedną z pierwszych bibliotek narodowych. Była też bardzo nowoczesna – w roku 1780 Sejm przyznał jej prawo do...
Ponad 400 dzieł sztuki wypożyczonych z wielu muzeów w Polsce, kolekcji prywatnych, a nawet ze… schroniska na Gubałówce, do tego kilkaset fotografii, bogaty materiał filmowy i dźwiękowy – wszystko to zostało umieszczone w 30 salach Zamku Królewskiego w Warszawie, by złożyć się na monumentalny fresk opowiadający o najnowszych dziejach Rzeczypospolitej. Nie było dotąd tak ogromnej i bogatej w treści wystawy historycznej.
Twórcy postawili przed sobą ambitne zadanie – ukazanie wielowątkowej i wielowymiarowej ekspozycji dotyczącej historii naszego kraju lat 1914–1989. Na pomysł całości wpadł dr Łukasz Kossowski z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, który do współpracy nad scenariuszem zaprosił prof. Irenę Kossowską z UMK w Toruniu. Jak sam przyznaje, od razu wiedział, że w...
16 października 1978 roku w „Księdze czynności biskupich” prowadzonej przez Karola Wojtyłę pojawia się ostatni jego wpis jako metropolity krakowskiego: „Około godz. 17:15 – Jan Paweł II”. Godzinę później, o 18:18, ponad Kaplicą Sykstyńską unosi się w niebo biały dym. Cały świat z napięciem czeka na pojawienie się na balkonie bazyliki 262. następcy św. Piotra.
O 18:44 do tłumów zgromadzonych na placu św. Piotra wychodzi kardynał Pericle Felici i wypowiada tradycyjną formułę: „Zwiastuję wam radość wielką – mamy papieża: Najdostojniejszego i Najprzewielebniejszego Pana Świętego Kościoła Rzymskiego, Kardynała Karola Wojtyłę, który przybrał sobie imię Jan Paweł II”. W tym momencie następuje konsternacja. Kim jest ów „Wojtyla”? – pyta świat. Zachód nie rozumie, że mógł pojawić się ktoś zza...
3 października pod pomnikiem Pierwszej Dywizji Pancernej w Warszawie odbędzie się niezwykła uroczystość. Trzej bracia z Kanady złożą wieńce od wszystkich Kanadyjczyków, aby uhonorować żołnierzy gen. Maczka. O „Projekcie Maczek” i o tym, jak postrzega historię Polski oraz dlaczego chciał złożyć hołd polskim oddziałom walczącym na Zachodzie, opowiada weteran Armii Kanadyjskiej, historyk wojskowości kpt. Barry Sheehy, gość specjalny X Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Rozmawia Magdalena Łysiak
Jest Pan oficerem Armii Kanadyjskiej, historykiem wojskowości, na przełomie września i października przyjeżdża Pan do Polski, aby złożyć wieńce od obywateli Kanady pod pomnikiem Pierwszej Dywizji Pancernej w Warszawie. Skąd pomysł, żeby uhonorować żołnierzy tak dalekiego...
O życiu i walce swojego taty Jana Leonowicza „Burty”, Żołnierza Niezłomnego, bohatera Lubelszczyzny zamordowanego przez UB w 1951 r., opowiada pani Barbara Leonowicz-Babiak. Rozmawia Magdalena Łysiak
Pani tata dowodził jednym z większych i najdłużej utrzymujących się oddziałów na Zamojszczyźnie. Jak mu się udało przetrwać tak długo?
Przede wszystkim dobrze żył z ludźmi. Miejscowi naprawdę go kochali. Jego żołnierz Czesław Skrobanowski „Mały” opowiadał mi, że w pięciu powiatach współpracowało z nimi niemal 600 rodzin! Poza tym ojciec bardzo panował nad podwładnymi, nie było rozbojów, kradzieży, nie można było pić i palić. Ale jak któryś z nich był chory, to tata potrafił wiele kilometrów przejść, żeby kupić leki. Rozpaczał, gdy ginął jego człowiek. „Mały” powiedział mi kiedyś: „Był...
Piłsudski nie obchodził swych urodzin, natomiast tradycją stało się huczne świętowanie imienin Marszałka. Było to wręcz święto narodowe. Jednak, wraz z pogarszającym się zdrowiem, solenizant wolał wyjeżdżać ze stolicy, by przeczekać szaleństwo, które w tym dniu ogarniało cały kraj. W 1931 r. popłynął na Maderę, gdzie dogoniło go ponad milion kartek wysłanych przez Polaków.
Nie po raz pierwszy Józef Piłsudski dostał takie ilości życzeń. Polacy wysyłali do niego kartki, gdy siedział uwięziony w Magdeburgu. Pisał o tym we wspomnieniach, internowany wraz z Marszałkiem, Kazimierz Sosnkowski: ,,… imieniny Piłsudskiego, w dniu 19 marca 1918, przyniosły wielką niespodziankę. Przybywały góry listów i kartek pocztowych z powinszowaniem, po części pocztówki z prześlicznymi barwnymi widokami,...
Senan Molony – wydawca działu polityka „Irish Daily Mail”, od lat zajmujący się tragedią Titanica – opowiada o swojej fascynacji tą historią i o planowanych badaniach, mogących wreszcie wyjaśnić przyczynę zatonięcia liniowca.
Jest Pan jednym z największych ekspertów od Titanica, napisał Pan wiele książek, zrealizował dużo dokumentów telewizyjnych. Jak zaczęła się ta pasja?
Kiedy miałem mniej więcej 10 lat, przeczytałem o katastrofie w magazynie „Look & Learn”. Byłem zszokowany, że największy statek, jaki kiedykolwiek zbudowano, mógł zatonąć w swojej dziewiczej podróży, i to w tak niezwykłych okolicznościach. Nieprawdopodobieństwo tego zdarzenia zadziwia mnie zresztą do dziś... Później, kiedy byłem nastolatkiem, przeczytałem wybitną powieść Waltera Lorda „Pamiętna noc”. Mimo że...
Fenomen Żołnierzy Wyklętych stał się czymś więcej niż tylko zjawiskiem dotyczącym historii samej w sobie. Niezłomni wydobyci z mroku, zapomnienia i trwającego dekady „wyklęcia” stali się symbolem nowej wizji Polski – stojącej na fundamencie dawnych wartości.
Co ważniejsze – w dzisiejszych czasach są nam bardzo potrzebni, przypominając o tym, że warto trwać przy Prawdzie za wszelką cenę. Bo dookoła jest ciągle wiele podłości i zła.
W niniejszym dodatku „Gazeta Polska Historia” składamy hołd czynowi Żołnierzy Wyklętych, radując się, że wreszcie żyjemy w państwie, w którym otwiera się droga do przywracania naszym bohaterom należnego im miejsca i pamięci.
Nasz tygodnik objął patronatem Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. W cotygodniowej stałej rubryce będziemy...
O swoim zainteresowaniu Polską i o wizerunku naszego kraju na Zachodzie z Terry Tegnazian, gościem VIII Festiwalu Filmowego „Niepokorni Niezłomni Wyklęci”, założycielką wydawnictwa Aquila Polonica wydającego książki przybliżającego amerykańskiemu czytelnikowi historię Polski czasów II wojny światowej, rozmawia Magdalena Łysiak
Dlaczego zainteresowała się Pani historią Polski i Polaków?
Ani ja, ani nikt z mojej rodziny nie pochodzi z Polski. Chciałam robić coś kreatywnego w życiu, więc zaczęłam pisać powieść. Jednym z jej bohaterów był polski lotnik biorący udział w bitwie o Anglię, a ponieważ nie znałam zupełnie historii z tamtego okresu, zaczęłam czytać wspomnienia dowódców Polskiego Państwa Podziemnego i byłam poruszona opowiadanymi przez nich historiami, dowodzącymi niezwykłej...
Z WOJCIECHEM SAWĄ, reżyserem mieszkającym w Stanach Zjednoczonych, który przyjechał na festiwal „Niepokorni Niezłomni Wyklęci” z wystawą „Ściana mówi – głosy niesłyszanych”, jedną z najbardziej popularnych ekspozycji w Muzeum Holokaustu na Florydzie, rozmawia MAGDALENA ŁYSIAK
Jak Pan postrzega wizerunek Polski z perspektywy amerykańskiej?
Przyjechałem do Stanów jako dziecko w latach 60. Od samego początku zderzałem się z negatywnym wizerunkiem Polski i Polaków. Wówczas było to w jakiejś mierze wynikiem propagandy czasu zimnej wojny. Później zdałem sobie sprawę, że w kontekście II wojny światowej postrzegani jesteśmy nie jako ofiary, lecz współsprawcy mordowania Żydów. Pomyślałem, że musi to być niesłychanie bolesne dla Polaków, których wojna dotknęła tułaczką, obozami, utratą bliskich...
O odnalezieniu szczątków „Inki”, filmowaniu pracy ekipy prof. Szwagrzyka i kolejnej edycji festiwalu „Niepokorni. Niezłomni. Wyklęci” z jego pomysłodawcą i dyrektorem, reżyserem Arkadiuszem Gołębiewskim rozmawia Magdalena Łysiak
Kiedy usłyszał Pan po raz pierwszy o Żołnierzach Wyklętych?
Pochodzę z północnego Mazowsza, więc wychowywałem się na legendzie Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”. Szybko zauważyłem, że opowieści w domu różnią się od oficjalnej propagandy. W latach 80. XX w. ORMO wydało taką broszurę, w której przedstawiało go oczywiście jako bandytę. Jako nastolatkowie czytaliśmy ją, wiedząc, że było dokładnie odwrotnie, ale opisywane szczegóły tworzyły doskonałą mapę działań operacyjnych oddziału „Roja”, co poszerzało naszą wiedzę o tych lokalnych partyzantach. Teraz, z...