Kulinaria
Symbolizują nieśmiertelność, zdrowie i życie, ale również grzech, początek i koniec. Są z nami od XII wieku, a ich smakiem możemy się cieszyć przez cały rok.
Lekarze i dietetycy zalecają jedzenie dwóch jabłek dziennie: rano – dla urody, a wieczorem – dla zdrowia. Przedziwne to lekarstwo, bo niedrogie, dostępne przez cały rok w dziesiątkach odmian, kuszące smakiem, zapachem i wyglądem. I chociaż w sprzedaży są dziś liczne gatunki tropikalnych owoców, to żaden z nich nie jest w stanie zachwiać ugruntowanej pozycji jabłka. Kiedyś sprawa była prosta – latem jadało się zielone papierówki, zimą przechowywane w sianie kosztele i kronselki. Prawdziwym hitem były popularne przez długi czas i dostępne zimowa porą słodkokorzenne w smaku mekintosze. Zapach domowej szarlotki, tarte jabłko z cukrem...
Zaczął się nowy rok, a wraz z nim karnawał – czas balów, zabaw i zgodnie z tradycją... tłustego jedzenia.
W porównaniu z zabawami organizowanymi w szlacheckiej Polsce, obecny polski karnawał wypada dość blado. Dawniej przez cały czas trwania zapustów sarmaccy bracia odwiedzali się i razem biesiadowali do białego rana. Najpopularniejszą zabawą w karnawale były kuligi. Zajeżdżano wtedy do wszystkich okolicznych dworów, w każdym jedząc i pijąc. Bawiono się niezależnie od stanu czy miejsca zamieszkania i jak to w dawnej Polsce – jadło się dużo i tłusto. Dziś ta tradycja nieco zmieniła charakter i często z wygody imprezy karnawałowe przenoszą się do klubów. Jednak tych, którzy jeszcze potrafią docenić kameralne spotkania z przyjaciółmi, zachęcam do zorganizowania karnawałowej domówki...
Jest jednocześnie warzywem, przyprawą, rośliną ozdobną i leczniczą. Jedni go cenią i regularnie stosują, inni nienawidzą. Kiedyś zwany najszlachetniejszą cebulą albo śmierdzącą różą. Jego ostry, wyrazisty smak i zapach to niezastąpiony składnik wielu kulinarnych przysmaków. Nie bezzasadnie uważany jest za naturalny antybiotyk.
Czosnek znany jest od 5 tys. lat i wywodzi się z Azji. Obecnie uprawia się go w większości ciepłych krajów, zwłaszcza we Włoszech i w południowej Francji, Kalifornii oraz na całym obszarze śródziemnomorskim. Odkrycia archeologiczne potwierdzają, że czosnek spożywany był już przez budowniczych piramid. W średniowieczu stosowany bywał jako lekarstwo i amulet. Zgodnie z arabską legendą, czosnek wyrósł z odcisku stopy diabła, gdy ten opuszczał Eden. Trudno...
Pierniki, pierniczki – te przekładane powidłami i te małe zdobione lukrem zawieszone na choince. Jednym z najbardziej charakterystycznych zapachów Świąt Bożego Narodzenia jest ciepły, korzenny aromat unoszący się w całym domu.
Nie może ich zabraknąć podczas świąt. Są symbolem szczęścia i dostatku i jednym z najstarszych słodkich wypieków. Piernik zwany był niegdyś miodownikiem, gdyż składał się głównie z miodu i grubo mielonej pszenicy. Jego obecna nazwa pochodzi od przypraw korzennych, które dotarły do Polski w XIV wieku, a ze względu na spory dodatek pieprzu nazywane były „pierne”. Początkowo przyprawy te były bardzo drogie, dlatego piernik kojarzono z luksusem, na który pozwolić sobie mogli jedynie najzamożniejsi. Pierwotnie by piernikowemu ciastu nadać formę figurek, wgniatano je...
„Śniadanie u Tiffany’ego”, „Śniadanie na trawie”... Można ich nie znać, ale na pewno każdego ranka trzeba zjeść ten posiłek.
Rano zwykle brakuje nam czasu na wszystko. Krótki prysznic, ekspresowe suszenie włosów i równie szybki makijaż. Łyk kawy i w pośpiechu wybiegamy do pracy. To duży błąd! Statystyki mówią, że co trzeci Polak wychodzi z domu bez śniadania. Szczególnie jesienią i zimą, gdy poranki witają nas chłodem, bardzo ważne jest, by zacząć nowy dzień, dostarczając naszemu organizmowi odpowiednią porcję paliwa w postaci pożywnego śniadania. Wśród porannych rytuałów powinniśmy wygospodarować na nie czas, gdyż to, w jaki sposób rozpoczniemy dzień, ma kluczowy wpływ na cały jego przebieg. Warto wiedzieć, że po nocnym wypoczynku u człowieka bardzo spada poziom glukozy we krwi....
Jadalne kwiaty, dorodne owoce, które pod zieloną, błyszczącą skórką skrywają gąbczasty miąższ. Pieczona na grillu, smażona, duszona z mięsem i innymi warzywami, w sałatkach. Dla zmysłów, smaku i dla zdrowia. Oto owoc wszechstronny.
Rosła pięknie w ogrodzie mojej przyjaciółki Magdy. Podczas naszych letnich spotkań przykuwała wzrok rozłożystymi liśćmi. Później kwitła jak opętana, a jej przepiękne, żółte, jadalne kwiaty – jak to u cukinii – rozchylały płatki tylko na jeden dzień. Magda zrywała męskie kwiatostany i przyrządzała je z nadzieniem z ricotty albo w cieście piwnym. Tegoroczne lato sprawiło, że cukinia obrodziła obficie i Magda obdzieliła znajomych swoim cukiniowym plonem. Kosz zielonych cukinii różnej wielkości wylądował także w mojej kuchni. I tak miałam weekend z cukinią w...
W sobotni poranek próbowałam wyobrazić sobie, ile miejsca zajmie 235 kilogramów żywności. Skąd ta myśl? Statystycznie każdy Polak wyrzuca 235 kg jedzenia rocznie. Ta informacja podana w związku z Światowym Dniem Żywności sprawiła, że zamiast robić listę zakupów na wieczorne spotkanie ze znajomymi, zaczęłam przeglądać swoją spiżarnię.
Na pierwszym miejscu najczęściej wyrzucanych produktów jest pieczywo. Trudno uwierzyć, że w państwie, o którym poeta pisał „kraj, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie” doszliśmy do tak niechlubnych statystyk. W domu moich dziadków babcia zawsze zbierała okruchy z niedzielnego obrusu dla ptaków. Tak, żeby nic się nie zmarnowało. Dlaczego dziś jesteśmy tak daleko od takich zwyczajów? Czy powodem jest to, że zakupy robimy w pośpiechu, nie...
Na moim osiedlowym bazarze od jakiegoś czasu obserwuję, że jedna z najdłuższych kolejek ustawia się do straganu, gdzie prosto z worków można kupić najróżniejsze kasze i produkty zbożowe. To alternatywa dla tych, którzy nie chcą gotować kaszy w foliowym woreczku.
Gryczana, jęczmienna, jaglana, kukurydziana, owsiana... Krupy, czyli kasze, zadomowiły się w naszej kuchni setki lat temu, stanowiąc podstawę codziennych jadłospisów Polaków, i to nie tylko tych ubogich, którzy wyrabiali je na własne potrzeby w gospodarstwach domowych. Jadała je również arystokracja, czego dowodem jest obecność przepisów na dania z kaszy w XVI-wiecznych poradnikach kulinarnych wychodzących spod piór kuchmistrzów gotujących na dworach szlacheckich. W XIX wieku zaczęły jednak znikać ze stołów, wypierane przez...
Oscypki, golonko i ziobra pieczone w kapuście, a obok „góralskie” pierogi, schabowe czy burgery. Podhalańska kuchnia to dziś istny misz-masz smaków i propozycji. Niewiele jest miejsc, gdzie można skosztować tradycyjnych, zapomnianych góralskich przysmaków.
Ze względu na trudne warunki klimatyczne i niezbyt urodzajną glebę, na podhalańskich poletkach nie uprawiało się praktycznie nic poza zbożem i ziemniakami. Życie w górskim klimacie i codzienna ciężka praca fizyczna wymagały wysokoenergetycznych posiłków. Dlatego kuchnia góralska była kaloryczna i opierała się na kilku składnikach, na bazie których przyrządzano różne potrawy. Były to głównie ziemniaki, mąka, kapusta i tłuszcz zwierzęcy. Mięso pojawiało się na stole wyłącznie z okazji świąt i ważnych rodzinnych uroczystości, a jadano...
To chyba najbardziej popularne danie z kuchni Suwalszczyzny i na pograniczu polsko-litewskim. Potrawa tania, sycąca i bardzo smaczna. I choć nazwy są różne, chodzi o jeden pomysł – mięsny farsz otulony ziemniaczaną masą.
Historia tych pysznych klusek sięga XVIII wieku, kiedy to dzięki królowi Augustowi III Sasowi na Litwę przywędrowały ziemniaki. To bulwiaste warzywo bardzo szybko zyskało uznanie mieszkańców Kresów ze względu na swój smak, brak specjalnych wymagań dotyczących uprawy oraz wszechstronność kulinarną. Dania przygotowane z ziemniaków dodawały energii i na długo gwarantowały uczucie sytości, dlatego zagościły w kuchni pogranicza polsko-litewskiego na dobre, stając się podstawowym składnikiem wielu potraw, w tym cepelinów. Na początku cepeliny podawane były głównie w...
Jeśli dziś, po wizycie w łotewskiej Łatgalii, ktoś zapyta mnie, z czego słynie tamtejsza kuchnia, bez wahania odpowiem, że z gościnności i prostoty. Nigdy nie jadłam tak dużo, tak prosto i tak smacznie wśród tak serdecznych ludzi.
Łatgalia to najmniej uprzemysłowiony, najsłabiej zaludniony, najuboższy region Łotwy. Ta kraina niebieskich jezior zachwyca niepowtarzalną przyrodą, pięknym rękodziełem oraz pieczołowicie pielęgnowanymi tradycjami kulinarnymi. To właśnie tu znajdziemy produkty i dania tradycyjnej łotewskiej kuchni. Kuchni inspirowanej porami roku, pożywnej, bardzo prostej i niezwykle smacznej.
Podstawowym produktem jest tradycyjny czarny chleb na zakwasie – rupjmaize, wypiekany z grubo mielonej mąki żytniej. Charakterystyczny smak nadaje mu dodatek słodu i kminku....
Jedna z greckich legend głosi, że główki kapusty to łzy władcy Sparty Likurga, którego bóg wina, Bachus, ukarał za zniszczenie winnicy. Nasze babcie nie wierzyły za bardzo w mity, ale dobrze znały lecznicze właściwości modrej kapusty i wiedziały, że najlepszym sposobem na zwiększenie odporności jest włączenie jej do codziennej diety.
Kapusta modra to potoczna nazwa czerwonej odmiany kapusty warzywnej głowiastej. Ta charakterystyczna odmiana powstała wskutek skrzyżowania się przed laty kilku gatunków tego smacznego warzywa. W odróżnieniu od białej siostry, czerwona kapusta zwiera antocyjany, które nadają jej charakterystyczną barwę. Ponieważ jest twardsza od białej, w kuchni najczęściej wykorzystuje się ją w postaci gotowanej lub duszonej. Mięknie pod wpływem soli, więc w ten...
Czerwone, czarne, a nawet białe – które z nich są najzdrowsze? Jakie właściwości mają porzeczki? Kwaśno-cierpki smak sprawia, że nie wszyscy je lubią, ale warto się do nich przekonać, bo to jedne z najzdrowszych letnich owoców.
Na świecie możemy doliczyć się około 150 gatunków agrestowatych, w Polsce mamy aż pięciu jej przedstawicieli! To porzeczka czarna, czerwona, złota, skalna i agrest.
Niepozorne porzeczki są bardzo wartościowe, zawierają wiele składników odżywczych oraz soli mineralnych. Rożni je nie tylko kolor, lecz także skład. Każda z odmian ma inne właściwości zdrowotne. Porzeczki czerwone mają działanie moczopędne, oczyszczają nasz organizm z toksyn i chronią go przed infekcjami, zwiększając jego odporność. Czarne porzeczki, ze względu na swój charakterystyczny zapach,...
Chociaż pytanie zadane przez K.I. Gałczyńskiego: „Dlaczego ogórek nie śpiewa?” wciąż pozostaje bez odpowiedzi, trudno znaleźć więcej zastrzeżeń do tego zielonego warzywa.
Ogórek to warzywo z niezwykle długą historią. Należy do rodziny dyniowatych, do której zaliczamy również melona, tykwę i oczywiście dynię. Jest jedną z najstarszych roślin warzywnych. I chociaż w literaturze można znaleźć różne daty określające początki jej uprawy, to nie ulega wątpliwości, że historia ta sięga kilku tysięcy lat. Ojczyzną ogórka są najprawdopodobniej Indie, a ściślej rejon pomiędzy Zatoką Bengalską a Himalajami. Dzikie odmiany ogórków do dziś rosną w stanie naturalnym na południowych stokach najwyższych gór świata. Jedna z hinduskich legend wywodzi nazwę ogórka od imienia indyjskiego księcia, który...
Bohaterka lirycznych tekstów u Leśmiana i symbol krwawej zbrodni u Słowackiego. W języku ludowym nazywana ożyną, dziadami lub maliniakiem.
Malina właściwa znana jest od kilku tysięcy lat. Gdy sięgniemy do najstarszych tekstów, znajdziemy tam informacje, że najlepsze maliny rosły niegdyś na górze Ida w Azji Mniejszej i od nazwy tej góry pochodzi łacińska nazwa gatunkowa owocu, czyli Rubus idaeus. Inną genezę tej nazwy – dosłownie „krzak jeżyny Idy” – znajdziemy w opowieści o malinach w mitologii greckiej. Grecy wierzyli, że w zamierzchłych czasach owoce te były białe. Opiekująca się małym Zeusem nimfa Ida aby uspokoić płaczącego chłopca, chciała dać mu owoc maliny. Pochylając się nad krzewem, Ida ukłuła się kolcem w palec i na białe maliny spadła kropla krwi. Krew nimfy nadała owocom...
Prosta w przygotowaniu, pyszna i wartościowa. Najlepiej smakuje na początku sezonu, gdy nie jest łykowata i twarda. Smak ugotowanej i polanej zrumienioną na maśle bułką tartą zna każdy.
Fasolka szparagowa pochodzi z Południowej Ameryki, gdzie była uprawiana przez starożytnych Majów i Inków. W diecie meksykańskiej obecna jest już od 7 tys. lat. Do Europy przywieźli ją hiszpańscy żeglarze pod koniec XVI wieku. Dziś jest nieodłącznym elementem wielu kuchni świata. Do wyboru: żółta – bogata w potas i fosfor albo zielona – zasobniejsza w kwas foliowy i prowitaminę A. Zawiera dość duże ilości błonnika pokarmowego, co powoduje, że po jej zjedzeniu długo mamy uczucie sytości. Sprawdzi się jako zamiennik makaronu czy ziemniaków, przez co nasze danie obiadowe będzie zdrowsze i lżejsze. Jest...
Zbieranie ich to radość i zabawa. Fioletowe paluchy, języki, a potem smak pierogów z jagodami i jagód ze śmietaną. To właśnie cudowne lato w kolorze jagodowym.
Są znakomite na surowo, w pierogach, knedlach, zupach, deserach, ciastach i jako dodatek do mięs. Sporządzone z nich konfitury, dżemy, soki, kompoty i nalewki to specjalność polskiej kuchni. No i oczywiście jagodzianki, czyli drożdżowe bułeczki z jagodami, którym nie sposób się oprzeć. Jagoda, a właściwie borówka czarna, występuje także pod kilkoma innymi nazwami: borówka, borówka czernica, czernica, borowina, jagoda leśna, jagodzianka. Jest to krzewinka należącą do rodziny wrzosowatych. Ta wieloletnia roślina naturalnie występuje w Europie oraz na terenach Azji i Ameryki Północnej. W Polsce rośnie właściwie w każdym regionie...
Grillowanie kojarzy się wszystkim z biesiadowaniem przy sycących daniach mięsnych. Ale grillować można także owoce i tworzyć z nich pyszne desery.
Czy ktoś powiedział, że grillować można tylko mięso i warzywa? Niektóre z owoców również smakują wybornie w formie upieczonej i coraz częściej eksperymentujemy, dodając je do mięs. Taki np. kurczak z melonem czy łosoś z plastrem ananasa. Grillowane mango czy papaja to idealny dodatek do wieprzowych żeberek lub steku z tuńczyka, no i oczywiście grillowane sery camembert i oscypek w połączeniu z brzoskwiniami czy żurawiną. Jednak jeszcze stosunkowo rzadko goszczą na naszym grillu owoce w formie deseru. Warto to zmienić! Grillować możemy właściwie każdy owoc. Najlepiej jednak nadają się do tego jabłka, banany, gruszki, ananasy, czyli owoce duże...
W starożytności „robił karierę” w polityce, wpływając na losy imperium rzymskiego. I chociaż przez długi czas stanowił podstawę diety ubogiej części społeczeństwa, zdarzało się, że gościł na królewskich stołach i był podawany na srebrnych talerzach.
W starożytności rozróżniano dwa jego gatunki – biały i czarny. Za czasów imperium rzymskiego jego ziarna wykorzystywano jako żetony podczas głosowań, gdzie biel oznaczała zgodę lub porozumienie, a czerń jego brak. Bób znali także starożytni Grecy oraz Egipcjanie. Przez nich nazywany był rośliną pogrzebową, gdyż tradycyjnie podawano go na uczcie kończącej uroczystości funeralne. Pitagoras twierdził, że po śmierci dusza ludzka zamienia się w ziarnko bobu. Dlatego kategorycznie przestrzegał przed jego spożywaniem. A jak głosi legenda, to...
Czereśnie należą do najbardziej wartościowych owoców. Apetycznie wyglądają, cudnie pachną, rewelacyjnie smakują, są bardzo orzeźwiające i posiadają właściwości lecznicze.
Z dzieciństwa pamiętam olbrzymią czereśnię rosnącą w ogrodzie moich dziadków. Gdy owoce dojrzały, wspinaliśmy się na gościnne drzewo. Za stopnie służyły nam żywiczne wykwity powstające w pęknięciach kory. Niczym stado szpaków sadowiliśmy się wśród liści i jedliśmy owoce prosto z drzewa. Nikt z nas nawet nie przypuszczał, że w ten sposób opychaliśmy się samym zdrowiem. Bo choć czereśnie w 80 proc. składają się z wody, są bombą witamin i soli mineralnych. Zawarte w nich przeciwutleniacze działają odmładzająco. Regularne jedzenie tych owoców poprawia stan skóry, która staje się jędrna i sprężysta. Czereśnie pobudzają...
Dawniej uważany był za talizman chroniący przed złem. Dla mnie jest wspomnieniem letnich obiadów u mojej babci, gdy przysadzisty, polany przyrumienioną bułeczka sadowił się na stole. „Kapusta z wyższym wykształceniem” – jak nazwał go pisarz Mark Twain.
To warzywo z rodziny kapustowatych. Nazywany jest też kapustą cypryjską, gdyż – jak twierdzą botanicy – powstał ze skrzyżowania paru odmian dzikich kapust rosnących w basenie Morza Śródziemnego. Na polski zagon, a następnie stół, trafił dzięki królowej Bonie. Polska nazwa pochodzi prawdopodobnie od angielskiego odpowiednika, czyli cauliflower. Kalafior znany jest wyłącznie z uprawy rolniczej, czyli nie rośnie „na dziko”. A na straganach spotkać można go w różnych wersjach kolorystycznych – fioletowe o nieco pikantniejszym smaku; zielone...
Najlepsze na parne, gorące lato. Znakomicie orzeźwiają w największe upały. Letnie chłodniki ujmują nie tylko smakiem, lecz także wyglądem. Można dekorować je świeżymi ziołami, owocami, warzywami, kwiatami jadalnymi i serwować z ulubionymi dodatkami.
Wiosną i latem, kiedy pojawiają się kuszące kolorami sezonowe owoce i warzywa, chętniej sięgamy po lekkie i orzeźwiające zupy, czyli chłodniki. Gdy wysokie temperatury sprawiają, że nie mamy ochoty na ciepłą potrawę, właśnie chłodnik będzie doskonałym posiłkiem. Nie tylko orzeźwia, lecz także pomaga uzupełnić płyny, gasi pragnienie, jest doskonałym źródłem witamin, a choć zawiera mało kalorii, jest bardzo pożywny. Chłodnik to zupa serwowana w dwóch wersjach – warzywnej lub owocowej. W pierwszej opcji świetnie sprawdzą się na przykład ogórki...
Najsmaczniejsze są te w pełni dojrzałe, zerwane prosto z drzewa. Wówczas są bardzo słodkie, soczyste i pełne aromatu. Powinny mieć intensywnie gładką skórkę z charakterystycznym rumieńcem.
Morela pochodzi z Chin. Uprawiano ją tam już ponad 4 tys. lat temu. Do Europy dotarła z Armenii, uważanej przez niektórych badaczy za kolebkę tego owocu. Jego łacińska nazwa Prunus armeniaca w dosłownym tłumaczeniu znaczy „śliwa armeńska”. Co ciekawe, jednym z kolorów na fladze ormiańskiej jest właśnie morelowy. W Armenii rozróżnia się ponad 50 jej odmian. Morelowe drzewka doskonale przyjęły się na ciepłych terenach południowej Europy, a późnej rozprzestrzeniły również na północ. W 1720 roku nasionka morelowe (pestki) powędrowały do Virginii, by zdobyć popularność na kolejnym kontynencie....
Mango, owoc-tęcza. W wielu krajach uważany za najwspanialszy owoc świata, bo nie tylko wygląda niesamowicie, lecz także smakuje fantastycznie.
Mango pochodzi z Indii, a do Europy dotarło dzięki portugalskim żeglarzom, podróżującym na początku XVI wieku na Daleki Wschód, i to im zawdzięcza swoją nazwę. W Indiach, gdzie tradycyjna jego uprawy sięga 4 tys. lat, ze względu na swój niezwykły smak nazywany jest przez Hindusów owocem bogów. Według legend to właśnie pod wiecznie zielonym drzewem mango odpoczywał Budda. Obecnie uprawianych jest około tysiąc odmian tego owocu, głównie w tropikalnych regionach Ameryki, Afryki, Australii i Oceanii, a także w Europie. Owoce w zależności od odmiany różnią się kolorem skórki, natomiast miąższ dojrzałego owocu jest zawsze żółto-pomarańczowy, bardzo...
Od paru dobrych lat krewetki skutecznie podbijają nasze stoły i podniebienia. Nie są już egzotycznym rarytasem, lecz produktem, który u niektórych systematycznie pojawia się w codziennym menu. Mają nawet swoje święto – w USA 10 maja przypada National Shrimp Day.
Krewetki (łac. Caridea) są morskimi i słodkowodnymi skorupiakami, zaliczanymi do rzędu dziesięcionogów. Znanych jest około 2,5 tys. gatunków krewetek, jednak w celach konsumpcyjnych poławia się tylko część z nich. Występują w wodach całego świata. Większość światowych hodowli i połowów krewetek odbywa się w zbiornikach wodnych w krajach południowo-wschodniej Azji. Wśród wielu odmian najbardziej znane są krewetki tygrysie (Black tiger), w gastronomi funkcjonują pod nazwą krewetki królewskie – ich pancerz pokryty jest...
Kiedy słońce zaczyna mocniej przygrzewać, dookoła robi się zielono, zaczyna się ulubiona przez Polaków pora. Sezon grillowania! Jego miłośników można spotkać w przydomowych ogródkach, na działkach, a ostatnio nawet w miejskich parkach i na plażach. Wśród dań z grilla od lat królują kiełbaski i mięsa, ale coraz chętniej sięgamy także po ryby i warzywa, podając je z ulubionymi dodatkami.
Pojęcie grill pochodzi od pieczenia na ruszcie, techniki znanej od wieków w różnych częściach świata. Nazwa, która przyjęła się na Starym Kontynencie, pochodzi od angielskiego i francuskiego słowa oznaczającego kratę. Grilla w takiej formie, jaką znamy dzisiaj, stworzył w latach 60. ubiegłego wieku George Stephen pracujący jako spawacz w jednej z amerykańskich firm. Do Polski zwyczaj grillowania...
Świeże i chrupiące rzodkiewki to mocno wiosenny akcent. Najlepiej smakują te z przydomowego ogródka, ale i kupione na osiedlowym bazarze sprawią, że na naszym śniadaniowym talerzu zagości prawdziwa wiosna.
Jej smak docenili już ponad 2 tys. lat temu Egipcjanie. Zajadali się nią faraonowie i była stałym elementem ich menu. Rzodkiewka trafiła do innych krajów europejskich za sprawą Rzymian i bardzo szybko stała się prawdziwym przysmakiem.
W wielu regionach świata hoduje się jej różne kuzynki, m.in. rzodkiew czarną i rzodkiew japońską. Część jadalną rzodkiewki stanowi korzeń. Ale to nie końca prawda. Ze względu na to, że system korzeniowy rzodkiewki jest niezbyt zaawansowany w rozwoju, zjadamy jedynie zgrubienie korzenia, czyli jego górną partię.
Odmian rzodkiewek nie sposób zliczyć...
Maj – czas ucztowania na świeżym powietrzu. Relaks pośród zapachu świeżych kwiatów, szumu drzew, śpiewu ptaków, a do tego z ulubioną przekąską w ręce.
Gdy wokół wszystko się zieleni, przyroda wybucha feerią barw, coraz częściej decydujemy się na spontaniczne samochodowe lub rowerowe wypady za miasto. Warto wówczas zabrać ze sobą przygotowane w domu przekąski, by gdy dopadnie nas głód, mieć „gotowca” pod ręką. I wcale nie muszą to być zwykłe kanapki, bo pomysłów na potrawy piknikowe jest nieskończenie wiele.
Zwróćmy tylko uwagę, by produkty w naszym wycieczkowym menu były nie tylko smaczne i zdrowe, lecz także łatwe do przewiezienia. Mamy na rynku wiele propozycji najróżniejszych pojemników, pudełek i torebek strunowych, które zabezpieczą nasz prowiant i sprawią, że jego walory...
Delikatne, żółto-bordowe nitki dodane z umiarem do dania nadadzą mu piękną barwę, najdelikatniejszy aromat i niepowtarzalny smak.
Pochodzi z Persji, dlatego często jest nazywany czerwonym złotem z Persji. Choć to najdroższa przyprawa świata, wystarczy tylko szczypta, by nadać piękną barwę potrawie i uszlachetnić jej smak. Szafran ma silny, korzenny, odświeżający zapach i smak z wyraźną nutą goryczy. Wydziela zapach grzybów, lukrecji, drzewa sandałowego, dymu i pieprzu.
W Indiach jest istotnym składnikiem licznych potraw z ryżu oraz słodyczy. W Arabii Saudyjskiej powinien znaleźć się w prawdziwej arabskiej kawie. We Włoszech i Szwajcarii jest niezbędny w przygotowaniu sławnego risotto. W Szwecji tradycją jest pieczenie chleba z szafranem w dniu świętej Łucji. W Hiszpanii natomiast to...
Drzewa oliwne w starożytnej Grecji były świętością. Zdarzało się, że za ich samowolne ścięcie groziła nawet kara śmierci. Oliwa – przez Homera nazwana płynnym złotem – służyła za pożywienie, lekarstwo, paliwo do lamp, smar do maszyn.
W Starym i Nowym Testamencie oliwka jest najczęściej wymienianym drzewem. Symbolizuje dobrobyt, błogosławieństwo i pokój. To właśnie oliwną gałązkę przyniosła Noemu gołębica na znak, że wody potopu zaczęły opadać. To w gaju, gdzie dojrzewały oliwki, modlił się przed śmiercią Chrystus.
Dorastające do ośmiu metrów drzewa oliwne żyją średnio kilkaset lat, choć tysiącletnie okazy też nie są rzadkością. Kwitną na biało, a owoce dojrzewają jesienią i wtedy też zmieniają barwę z oliwkowej na fioletową. Mimo że na drzewie wyglądają apetycznie, nie warto...
Jego dobroczynne właściwości znali już starożytni Egipcjanie. Wzmacnia serce, obniża ciśnienie krwi, goi rany, ma niesamowite właściwości antybakteryjne – niektóre bakterie zwalcza lepiej niż antybiotyki. Od zawsze uważany był za lekarstwo ciała i duszy. Oto miód.
Do wyprodukowania 1 kg miodu pszczela rodzina musi zebrać około 3 kg nektaru, a w tym celu pokonać trasę... 40 tys. km – czyli jedno okrążenie kuli ziemskiej – i przysiąść około 4 mln razy na kwiatach lub liściach. Jedna pszczoła w ciągu całego życia produkuje mniej więcej jedną łyżeczkę miodu.
Miody różnią się od siebie konsystencją, barwą, zapachem i smakiem. Gatunki zależą od tego, z jakich roślin pszczoły zbierały nektar, spadź i pyłek kwiatowy. Do najbardziej popularnych należą: wielokwiatowy, rzepakowy, lipowy,...
Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijaństwa obchodzone na pamiątkę Zmartwychwstania Chrystusa. To wyjątkowy czas, w którym obrzędy religijne, tradycja ludowa i świat przyrody splatają się w jedno.
Kiedyś po wielu dniach ścisłego postu wreszcie nadchodził czas, gdy można było najeść się do syta. I dziś w wielkanocny poranek zasiadamy do stołu przykrytego śnieżnobiałym obrusem, ozdobionego kompozycjami z rzeżuchy, wiosennymi kwiatami, baziami i, przede wszystkim, wielkanocnym barankiem zrobionym z ciasta, masła lub cukru. Najważniejsze są jaja w rozmaitej postaci. Najpiękniejsze te strojne, przyciągające wzrok, czyli pisanki, a obok nich te dla podniebienia – w majonezie, sosie chrzanowym, tatarskim i w różnych innych odsłonach. Jaja faszerowane, zapiekane w klopsach, drożdżowych...
Już za kilka dni Wielkanoc. Ten dzień skupia w sobie całe bogactwo wciąż żywej tradycji, zarówno religijnej, obrzędowej, jak i kulinarnej, charakterystycznej dla poszczególnych regionów Polski. Wielkanocne śniadanie to stół zastawiony potrawami, których różnorodność świadczy o bogactwie naszej narodowej spuścizny. Tradycja obecna jest również w tym, jak świętujemy i smakujemy świąteczne potrawy.
Święta wielkanocne kojarzone są z różnymi regionalnymi zwyczajami. Najbardziej znanym, który zachował się do dzisiaj w całej Polsce, jest święcenie pokarmów w Wielką Sobotę. Zawartość święconki może być różna, w zależności od regionu. Nie może jednak w niej zabraknąć siedmiu elementów: jajek, chleba, kiełbasy lub wędlin, soli, baranka (z masła lub cukru), chrzanu oraz kawałka domowego ciasta....
Do wiosny jeszcze chwilka, więc wszystkim spragnionym zieleni chcę dziś przedstawić jedno z najzdrowszych warzyw – brokuły, nazywane też kapustą szparagową.
Pochodzą z regionu Morza Śródziemnego, a nazwa wywodzi się od włoskiego słowa broccoli, oznaczającego niegdyś delikatny, młody pęd roślin kapustnych. Znane były już w starożytnej Italii, gdzie stanowiły prawdziwą ozdobę stołu. W Polsce na dobre zadomowiły się stosunkowo niedawno, chociaż jak informują kroniki, trafiły do nas już w XVI wieku dzięki królowej Bonie.
Brokuły są nie tylko bardzo smaczne, lecz także niezwykle zdrowe, zawierają bowiem mnóstwo cennych składników odżywczych. Ceni się je przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość witamin C i K. Pierwsza – to jeden z silniejszych przeciwutleniaczy, wspomagający...
Sery z niebieską pleśnią to jedne z tych produktów, które docenią koneserzy. Podane w towarzystwie odpowiednio dobranego wina, jako dodatek do dań lub wykwintna, samodzielna przekąska sprawią, że każde przyjęcie nabierze ekskluzywnego charakteru.
Wytwarza się je z mleka krowiego, owczego lub koziego. Charakterystyczny zapach i aromat zawdzięczają właśnie przerostowi niebieskiej, niebieskoszarej lub niebieskozielonej pleśni. Ich produkcja jest niezwykle pracochłonna, a okres dojrzewania trwa nawet kilka miesięcy. Aby w trakcie tego procesu zahamować rozwój pleśni na zewnątrz sera, stosuje się solenie na sucho zamiast solanki. Następnie przez tydzień do dwóch tygodni nakłuwa się je sterylnym kolcem, żeby wpuścić powietrze do wnętrza sera – niezbędne do wzrostu niebieskiej pleśni...
O tym, że warzywa, owoce i soki są cennym źródłem naturalnych witamin, wiedzą wszyscy. W Polsce, która stała się marchewkową potęgą, nauczyliśmy się korzystać z walorów tego zdrowego warzywa i tak łączyć go w sokach z owocami, że Polacy stali się liderami w spożyciu soków marchewkowych, a ich producenci z powodzeniem zdobywają dla nich zagraniczne rynki.
Znana nam wszystkim marchewka ma w swoim DNA geny dzikich odmian, które prawdopodobnie pochodziły z Persji. Już starożytne plemiona germańskie zajmowały się uprawą marchewki, która w ich języku nazywała się „morha”, czyli korzeń. Jednak starożytni Rzymianie i Grecy nie gustowali w tej pierwotnej odmianie warzywa, uważając ją za niesmaczną. Ówczesnej marchewki zapewne byśmy nawet nie rozpoznali, ponieważ cztery wieki temu warzywo to...
Jako warzywo ma wciąż niewielu amatorów, a szkoda. Krucha, smaczna, jest doskonałym źródłem witamin i minerałów. Może być składnikiem surówek, sosów, ciast i zapiekanek. Naprawdę warto się do niej przekonać.
Cykorię uważano niegdyś za roślinę magiczną i służyła do uprawiania czarnej magii. Blada i krucha, rosnąca w ciemnościach. Jedna z teorii etymologicznych mówi nawet, że to od strachu, który poniekąd budziła, pochodzi zwrot „mieć cykora”.
Znana jest jako jedna z najstarszych roślin wymienianych w literaturze. Horacy wspominał o niej w pismach traktujących o diecie, której podstawą były oliwki, malwa i cykoria endywia. Gościła na stołach starożytnych Egipcjan i Greków. Jednak pierwsze uprawy tego warzywa pojawiły się dopiero pod koniec XIX w. w Belgii, a stamtąd trafiły do Francji...
We wspomnieniach najlepsze są te z ogniska, tylko z solą i mocno spaloną skórką, która parzy w usta. Ogniska w domu rozpalić się nie da, ale w końcu od czego są piekarniki...
Obecnie na świecie znanych jest blisko 4000 gatunków ziemniaków, których miąższ przybiera różne kolory – od klasycznego białego czy żółtego poprzez różowy, czerwony, a nawet fioletowy. Ten ostatni gatunek zwany jest ziemniakiem truflowym.
Ojczyzną ziemniaka jest Ameryka Południowa, a pierwsi uprawiali go Inkowie, budując na zboczach Andów poletka i systemy sztucznego nawadniania. W Europie początkowo ziemniak traktowano jak egzotyczną kulinarną ciekawostkę, a uprawiano głównie jako roślinę ozdobną o pięknych kwiatach. Królowa Maria Antonina nosiła te kwiaty we włosach i przy sukni. Przypuszcza się, że w Polsce...
Produkty zbożowe, takie jak mąka, pieczywo, makaron, płatki i kasze, powinny być spożywane codziennie i pojawiać się w większości posiłków – zalecają dietetycy i specjaliści od żywienia.
Zgodnie z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej przetwory zbożowe są jedną z podstawowych grup spożywczych (zaraz po warzywach i owocach), gdyż zawierają składniki niezbędne do rozwoju, pracy i wzrostu organizmu. Są źródłem węglowodanów, białka roślinnego, witamin z grupy B, substancji mineralnych oraz błonnika. Według zaleceń specjalistów powinny pojawiać się przynajmniej w 3 z 5 rekomendowanych posiłków.
Najważniejszymi zbożami w naszej diecie są: pszenica, ryż, kukurydza, jęczmień, żyto i owies. Głównym, występującym w nich wielocukrem, jest skrobia, złożona z ponad tysiąca cząsteczek...
Dla wielu z nas to jeden ze smaków dzieciństwa. Serwowane na wiele sposobów, na słodko i słono. Naleśniki to bardzo proste, szybkie i wdzięczne danie uwielbiane na całym świecie!
Przyrządza się je szybko z łatwo dostępnych składników, choć w różnych zakątkach globu przygotowuje się je i serwuje nieco inaczej. Francuskie crepes to cienkie naleśniki, z których najpopularniejsze są crepes au sucre, czyli naleśniki z cukrem, lekko skropione cytryną, oraz crepes Suzette polane płonącym likierem z gorzkiej pomarańczy. Austriackie naleśniki Palatschinken podaje się z reguły z nadzieniem z dżemu morelowego, choć popularne są również farsze czekoladowe i orzechowe. Ale Austriacy to również amatorzy tzw. Kaiserschmarrn – naleśnika cesarskiego, czyli porwanego na kawałeczki ciasta posypanego...
Czas pączków, faworków i innych pyszności. Dzień, w którym trzeba zapomnieć o diecie, bo – jak stanowi staropolski przesąd – kto w tłusty czwartek nie zje pączka, temu nie będzie się wiodło.
Tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. Dzień ten był kiedyś początkiem tłustego tygodnia, czyli czasu wielkiego obżarstwa. W jadłospisie królowały duże ilości tłustych mięs, kapusta ze skwarkami, słonina. Tydzień ten nazywano mięsopustem, zapustem lub ostatkami. Należało najeść się do syta i wybawić przed zbliżającymi się 40 dniami postu, kiedy to katolicy musieli zachować wstrzemięźliwość i umiarkowanie, także w jedzeniu i piciu.
Już w najdawniejszych czasach na stołach pojawiały się pączki, jednak w nieco innej formie. Przygotowywane z żytniego ciasta chlebowego i nadziewane...
Kruchy placek podawany na ciepło lub zimno, a w środku wytrawne lub słodkie nadzienie. Tysiące kombinacji smakowych. Idealnie sprawdzi się jako danie główne, przekąska lub deser.
Tarta to pomysł na wspaniałą ucztę nawet przy znikomych zapasach. Prosta i szybka w przygotowaniu nawet dla tych, którzy nie są mistrzami patelni. W czym tkwi sekret tego dania? W prostocie. Ciasta to tylko mąka, masło i jajka, szybko zagniatane i bezwzględnie schłodzone. Do tego nadzienie, którym może być właściwie wszystko – młode warzywa umyte i zblanszowane. Albo podduszone na oliwce, jak cebula, czosnek, cukinia, szpinak. Do tego świeże zioła. Dobrym pomysłem jest połączenie warzyw z kurczakiem, łososiem lub krewetkami.
Dla wielu tarta i quiche (swojsko zwana „kisz”) to to samo. Tymczasem... Bazę tarty...
Niepozorne, magiczne warzywo, które po dodaniu do dania zmienia jego smak na lepszy. To cebula łączy kuchnię francuską, hiszpańską, włoską, indyjską, chińską, tajską i polską. Jedni za nią przepadają, inni nienawidzą. Jedno jest pewne: potrafi doprowadzić do łez nawet największego twardziela.
Jeszcze do niedawna w sklepie prosiliśmy po prostu o cebulę, nieświadomi tego, ile jest jej rodzajów i że każdy z nich ma inne zastosowanie w kuchni. Może warto je poznać, by w pełni wykorzystać walory i możliwości tego warzywa.
Cebula żółta to odmiana najczęściej uprawiana w Polsce i to ona króluje w naszej kuchni. Charakteryzuje się ostrym smakiem i aromatem. Świetnie sprawdzi się w ciężkich, mięsnych sosach, zupach, a zwłaszcza we francuskiej zupie cebulowej. Cebula czerwona charakteryzuje...
Dzisiaj można go odnaleźć między przyprawami prawie w każdej kuchni. Poprawia smak wielu potraw, ale również rozgrzewa i wzmacnia organizm. To nasz doskonały sprzymierzeniec przy infekcjach górnych dróg oddechowych albo kaszlu.
Popularność zdobył, gdy rozsmakowaliśmy się w kuchni japońskiej. To właśnie w Kraju Kwitnącej Wiśni serwowany jest w formie marynowanej dla podkreślenia aromatu sushi. Gari (marynowany imbir) powoduje też, że smaki sushi nie mieszają się i można delektować się ich różnorodnością.
W Polsce długo dostępny był głównie imbir mielony. Różni się on jednak smakiem od świeżego. Imbir mielony o korzennym aromacie stosowany jest głównie jako dodatek do ciast i ciastek, szczególnie do piernika. Zaostrza smak budyniów, dżemów, konfitur i niektórych napojów, takich jak...
Pomarańczowe, fioletowe czy purpurowe – słodkie ziemniaki. Nieśmiało wkroczyły na nasze stragany i do supermarketów. Zaprośmy je na nasz stół.
Bataty odkrył na nowym kontynencie Krzysztof Kolumb. Obecnie na świecie uprawia się blisko 400 ich odmian różniących się kolorem, wyglądem skórki, kształtem i wielkością, a także poziomem słodyczy. Jedna bulwa wilca ziemniaczanego (to botaniczna nazwa batata) może osiągać nawet do 30 cm długości i ważyć aż 3 kg!
W Polsce najczęściej możemy kupić odmiany z pomarańczową albo czerwonawą skórką. Aby cieszyć się ich wyjątkowym smakiem i wartościami odżywczymi, należy wybierać jędrne okazy o skórce gładkiej i suchej. Muszą mieć też ładne czubki, bo właśnie w tym miejscu najczęściej zaczynają gnić. Aby zachowały świeżość, należy przechowywać je w...