Tomasz Łysiak
Niektórzy już oceniają, że pobyt wicepremiera Włoch Matteo Salviniego w naszym kraju i jego rozmowy z ministrem Joachimem Brudzińskim oraz z prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim to jedno najważniejszych wydarzeń ostatniego czasu – to pierwszy krok w stronę zmian, jakie mogą czekać UE po majowych wyborach.
W Polsce w związku z wizytą rozpętała się burza, a opozycja sięgnęła po najcięższe działa, porównując włoskiego ministra spraw wewnętrznych do… Mussoliniego! Czyli i u nas, i na Półwyspie Apenińskim panuje ta sama histeria wywoływana przez środowiska liberalne i lewicowe, które bardzo boją się tego, że już wkrótce padnie ich najważniejszy bastion: Parlament Europejski.
Czego boją się Włosi
Zacznijmy od tego, co nas różni. I co było podnoszone przez nasze media sympatyzujące z...
Mija właśnie sto pięćdziesiąt lat od urodzin Stanisława Wyspiańskiego. Genialny artysta, malarz, dramatopisarz, poeta, czuły dyrygent duszy polskiej, nie doczekał wolnej Ojczyzny. Ale śnił o niej. Jego sny, jego słowa ubierane w doskonałe rytmy, zapisywały się w duszach Polaków marzących o chwili, gdy Rzeczpospolita zmartwychwstanie. Kilka lat przed śmiercią Wyspiański spotkał się ze Stefanem Żeromskim i Józefem Piłsudskim. Wsparł wówczas sprawę polską.
Jan Rogowski, brat matki Wyspiańskiego, miał jeszcze przed urodzeniem się Stasia widzenie. Był rok 1863, trwało Powstanie Styczniowe. Sąsiad Rogowskich – Herut – przed wyruszeniem do walki z Moskalami zajechał saniami pod dom, by się pożegnać. Przyglądał się temu młodziutki Janek. Nagle ujrzał zjawę – ni to anioła, ni ducha śmierci....
Równo sto lat temu, 16 stycznia 1919 roku, Ignacy Paderewski został mianowany premierem rządu. Dodajmy, że wielki kompozytor i pianista, wirtuoz sprawy polskiej, był przedstawicielem obozu politycznego Romana Dmowskiego. Piłsudski, jak i pozostali gracze sceny politycznej, widzieli w nim jednak o wiele więcej: Paderewski jako osobowość i wielki Polak tamtego czasu nie tylko dawał szanse na porozumienie pomiędzy skonfliktowanymi obozami, lecz także – a może przede wszystkim – był idealnym kandydatem na szefa rządu wtedy, gdy rozpoczynała się walka o polskie granice.
I to na wielu obszarach – bo nie tylko walka militarna na wschodzie (toczyła się wojna z Ukraińcami i zaczynała się właśnie wojna z bolszewikami), lecz także walka dyplomatyczna na rozpoczynającej się konferencji pokojowej w...
Świat zatrzymany w ułamku sekundy i uwieczniony na szklanych płytach. Polska, której już nie ma. Polacy, którzy dawno odeszli. Twarze, uczucia, myśli ukryte w spojrzeniach skierowanych w obiektyw, oczy smutne, radosne lub zamyślone, nobliwi mężowie, starsze panie, dzieci przebiegające ulice... I pies śpiący w podcieniach kamienicy. Karczmarz stojący w drzwiach, który wziął się pod boki. Żandarm. Szewc. Hrabia. Woźnica. A w końcu sam fotograf na autoportrecie, uchwycony we własnym atelier. Światło i cień. Życie i śmierć. Dwa miasta na „W” — Warszawa i Wilno. I dwóch panów na „B” — Beyer i Bułhak. Oto krótka opowieść o ojcach polskiej fotografii.
Rodzice „ojca polskiej fotografii” przybyli do Warszawy z Prus. Wilhelm Beyer i Henrietta (Henryka) z domu Minter pojawili się w...
Coraz bardziej przekonuję się, iż zamiast zapowiadanej niegdyś przyszłości pełnej futurystycznych wizji wiejących grozą i atakami obcych, czeka nas raczej groteskowy upadek świata. Widziałem kapitalnego mema, w którym dwóch przedstawicieli obcej cywilizacji, obserwując Ziemię rozbłyskującą sztucznymi ogniami wystrzeliwanymi z okazji sylwestra, stwierdza: „To idioci!
Cieszą się z tego, że ich planeta zrobiła pełen obrót wokół Słońca”. W roku, w którym przecież toczy się akcja filmu „Łowcy androidów”, nie widać samochodów latających na wysokości dziesięciu pięter, ale za to co i rusz pojawiają się symptomy tragikomicznego epilogu historii Europejczyków. Ci bowiem, zamiast bronić się przed upadkiem wszystkiego, co ważne dla przetrwania ich cywilizacji, zdają się metodycznie i w pocie...
Verdi tworzył „Trubadura” zafascynowany sztuką hiszpańskiego dramaturga Garcii Gutiérreza. Libretto napisał Salvatore Cammarano. Jak słusznie dowodził w swoim sztandarowym leksykonie operowym Piotr Kamiński – ta opera nie daje takiej jasności fabularnych zdarzeń jak choćby „Rigoletto”. Tu wiele zdarzeń jest „relacjonowanych”, opisywanych przez śpiewających bohaterów, a nie pokazywanych bezpośrednio na scenie.
Trzeba sobie wyobrażać to, czego nie widać. Wielkość „Il Trovatore” to kaskada muzycznych popisów i przepięknych melodii. Ich piękno porywa, uwodzi, zaczarowuje i nie pozwala prawie odetchnąć już od wstępnego „All’erta! All’erta!” Kapitana Ferrando. Ostatnio miałem okazję obejrzeć nagranie „Trubadura” zarejestrowane w 2015 roku na scenie nowojorskiej Metropolitan Opera. W roli...
W Bożonarodzeniową noc roku 1914 na froncie zachodnim stał się cud. Ustały walki, a żołnierze wyszli z okopów, by złożyć sobie życzenia. Śpiewano kolędy. Jedną z nich była „Cicha noc” – chyba najpopularniejsza pieśń wigilijna na świecie, istniejąca w kilkuset wersjach językowych. Kolęda ta obchodzi w tym roku jubileusz – mija równo 200 lat od jej pierwszego wykonania. W Polsce mamy też swoją, wielką i piękną tradycję kolęd. O nich chcemy przypomnieć w ten szczególny czas.
Żołnierze legionów raczej nie śpiewali „Cichej nocy” pod Łowczówkiem w 1914 r. Wtedy nad naszymi okopami unosiły się dźwięki i melodie charakterystyczne dla polskiej tradycji. Podchwytywali je Polacy walczący po drugiej stronie frontu, wcieleni do rosyjskiej armii. Śpiew płynący z jednej na drugą stronę wojennej...
Składanie sobie życzeń to jeden z piękniejszych zwyczajów świątecznych, kultywowanych w Polsce zarówno z okazji Bożego Narodzenia, jak i na Wielkanoc. Dzielenie się opłatkiem idzie w parze ze słowami, które wypowiadamy do najbliższych. Przełamujemy się Miłością. Te życzenia w pewnej mierze są modlitwą, z niej wyrastają, nią się stają. Oto gdy przy porannym pacierzu modlimy się za Rodziców, za Braci, Siostry, Dzieci, Przyjaciół i innych Ludzi, wzbudzamy w sobie intencję Miłości.
W trakcie składania życzeń wypowiadamy te intencje na głos i nadajemy im moc. Słowo wypowiedziane nabiera siły, brzmi i istnieje, staje się duchowym ciałem. A za tym idą jeszcze dary – składamy je pod choinką, obdarowujemy bliskich, tak jak to jeszcze w średniowieczu czyniono na Trzech Króli. To też są oznaki...
9 stycznia 1982 roku. Milicyjnymi sukami wieziono na wschód, w stronę ruskiej granicy, kilka kobiet. Było bardzo zimno, a one nie miały ciepłej odzieży. Gdy włączano ogrzewanie, do środka peerelowskiej „kibitki” dostawały się spaliny. Milicjanci rozłożyli mapę i zaczęli się zastanawiać, jak przekazać więźniarki Rosjanom, gdy już dojadą na miejsce. Zaczęły więc po drodze wyrzucać karteczki ze słowami: „Tą drogą jechały internowane kobiety wiezione w nieznane”. Wśród nich była Anna Walentynowicz. Bohaterka Sierpnia ’80. „Matka” Solidarności.
Postanowiłem przypomnieć sylwetkę „Anny Solidarność” (jak celnie nazwał ją w tytule swojej książki Sławomir Cenckiewicz) właśnie w grudniu, w okolicach 13. Może z racji tego, iż wydarzenia związane ze stanem wojennym w 1981 roku w pewnej mierze...
W Warszawie przy ul. Mickiewicza 20 odsłonięto tablicę poświęconą Marianowi Rejewskiemu. W tym właśnie domu, w wynajętym pokoju, w okresie Świąt Bożego Narodzenia 1932 roku, ów genialny matematyk po raz pierwszy złamał Enigmę. Podkreślmy – stało się to na siedem lat przed wybuchem wojny, w czasie, w którym ani Francuzom, ani Anglikom nawet się nie śniło, że takie „monstrum kryptologiczne” można pokonać.
Na uroczystości, poza młodzieżą z kilku szkół, w tym ze szkoły imienia trójki matematyków rozpracowujących niemiecką maszynę szyfrującą (poza Rejewskim byli to Henryk Zygalski i Jerzy Różycki), była także Janina Sylwestrzak (córka Rejewskiego) i Marek Grajek, autor doskonałych opracowań dotyczących Enigmy. Jak się szacuje, Rejewski, Zygalski i Różycki, dzięki swej pracy, skrócili wojnę...
Dawno, dawno temu, gdy Warszawa była stolicą potężnego państwa, ale już nad jej głową zbierały się czarne chmury, zbudowano pałac. Miał różne losy, ktoś go odkupił, ktoś rozbudował, mieszkali w nim królowie i żołnierze, w ogrodzie bawiły się dzieci, a w pobliskim teatrze wystawiano sztuki. Oto jednak nadszedł czas mroku i całe królestwo zostało skradzione przez trzy groźne sąsiednie cesarstwa. Pałac trafił w ręce wroga. A gdy kraj odzyskał Niepodległość – wspaniały budynek służył pięknym celom. Ale nadeszła kolejna wojna i pod jej koniec postanowiono go zniszczyć. Za karę. Zostało po nim kilka kolumn, miejsce symbolicznego grobu nieznanych żołnierzy. Aż nadszedł dzień, gdy w tym pięknym państwie postanowiono pałac odbudować. By był świadectwem dla następnych pokoleń, iż państwo to, po...
W Italii kolejny temat, który wywołuje wielkie emocje, to sprawa obrony koniecznej i jej granic. Jest to tym istotniejsze, że bezpieczeństwo obywateli spadło do takiego poziomu, iż w niektórych miastach kobiety boją się wyjść wieczorem na spacer z psem. Media obiegają kolejne szokujące informacje o rabunkach i gwałtach.
W mediach społecznościowych krążą filmiki, na których widać imigrantów atakujących ludzi, bijących się między sobą czy awanturujących się w środkach transportu. Ostatnio doszło do kolejnego głośnego incydentu. Oto w miejscowości Monte San Savino sprzedawca opon samochodowych Fredy Pacini, który spał pewnej nocy w siedzibie swojej firmy, nagle zorientował się, że ktoś się do niej włamuje. Wystrzelił dwukrotnie w stronę bandytów, trafiając jednego z nich w nogi. Złodziej...
Stali w kilku niedaleko pomnika Sobieskiego w warszawskich Łazienkach. Czekali na znak – pożar na Solcu. „Mogliśmy wyjść nareszcie spoza drzew naszych, skupić się, obliczyć, coś postanowić” – pisał we wspomnieniach uczestnik spisku Seweryn Goszczyński. Była pamiętna Noc Listopadowa. Ta Noc, której początek opisał potem Wyspiański w sławnym dramacie, wkładając słowa w usta Pallas Ateny: „Do mnie! Do mnie! Do mnie! Zwycięskie duchy w orli lot / powietrznym szlakiem / biegajcie w wichrowym szumie; potrząsam władnym znakiem!”. Tętniło w sercach podchorążych marzenie zwycięstwa Dobra i Wolności nad opresyjną siłą Niewoli i Zła. Pchała ich do czynu „Nike Fidyaszowa”…
Prof. Andrzej Nowak w „Metamorfozach Imperium Rosyjskiego 1721–1921” pisze o państwie wyrosłym z Rusi Moskiewskiej, zadając...
Nie wiem właściwie, co to za zawód „seksedukatorka”. Nawet jeśli to jeden z najstarszych zawodów na świecie, to ja niestety – o święta naiwności – pierwszy raz się z takowym zetknąłem. A stało się to w związku z publikacją książkową takiej właśnie „seksedukatorki”, Kathariny von der Gathen, której „dzieło” zostało wydane przez wydawnictwo „Dwie siostry” pod tytułem „Odpowiedz mi! Dzieci pytają o intymne sprawy”.
Jak zapewnia wydawnictwo, jest to zbiór pytań, które zadawali autorce w trakcie specjalnych warsztatów uczniowie szkół podstawowych, oraz udzielonych przez nią odpowiedzi. Teksty opatrzono dodatkowo komiksowymi rysunkami. We wstępie wydawca zastrzega, że „seksualność to delikatny temat” i przezornie zachęca, by rodzice sami zapoznali się z tekstem przed udostępnieniem książki...
Zdjęcie operatora TVN, który kręcił słynne, nagrodzone ostatnio „urodziny Hitlera”, było tydzień temu hitem internetu. W końcu uniesiona do przodu ręka robi wrażenie. Ponieważ na operatora wylało się wiadro hejtu, postanowiłem od razu wziąć go w obronę. Otóż, jeśli komuś zdaje się, że było to tzw. hajlowanie, to jest on w błędzie! Szlachetni pracownicy TVN nigdy, ale to przenigdy, nie posunęliby się do tego, by pozdrawiać kogokolwiek nazistowskim gestem, nawet w celu zaskarbienia sobie sympatii uczestników jakichś urodzin.
I nie posługujmy się tu głupim tłumaczeniem, że „to stary, rzymski salut”! Nein! Znaczy… Nie! Tego nie trzeba. Oto kilka prostych wyjaśnień. Po pierwsze – mogło chodzić o ustawianie świateł i gest do oświetlaczy. Wyżej, wyżej, wyżej, o, gdzieś tutaj! Łapie mi na rękę...
Za nami 11 listopada. Obchody stulecia Niepodległości jednak trwają. W końcu pełny kształt granic musieliśmy wykuwać na drodze kolejnych powstań – wielkopolskiego i śląskich, plebiscytów i wreszcie wojny z bolszewikami. Tak naprawdę właśnie starcie z bolszewizmem stanowi tego procesu niepodległościowego kulminację.
Już za niecałe dwa lata setna rocznica Bitwy Warszawskiej. Czy mamy na to jakiś pomysł, jakiś plan? Bo o ile 100. rocznica odzyskania naszej Niepodległości to – mimo naszych najszczerszych chęci – wydarzenie czysto polskie, „lokalne”, o tyle Cud nad Wisłą i jego upamiętnienie może być przecież polem do opowiadania w perspektywie szerszej. Na przeszkodzie staje oczywiście polityczna niechęć do uderzenia w rosyjskie mity o odwiecznej potędze oraz fakt, iż intelektualne elity...
Trwa walka o nasz wizerunek w świecie. Także na polu historii i tzw. polityki historycznej. W dodatku wizerunek ten trzeba budować na nowo, gdyż przez kilkadziesiąt lat był zakłamywany zarówno przez wielkie mocarstwa, jak i przez nasze, zniewolone przez Sowietów, państwo. Kłamstwo ciążyło i ciąży nie tylko nad historią, ale także nad bieżącą polityką. Tym bardziej trzeba się cieszyć, gdy gdziekolwiek na świecie mówi się dobrze o Polakach.
Tak właśnie stało się w tym roku w Wielkiej Brytanii. Na tamtejszym rynku księgarskim pojawiła się książka Dermota Turinga „XY&Z”. Zanim rozszyfrujemy ten enigmatyczny tytuł nadmieńmy, że jeśli komuś nazwisko autora skojarzyło się ze słynnym brytyjskim matematykiem, któremu przypisuje się na świecie główne autorstwo złamania Enigmy, to takie...
Sto lat temu, 11 listopada 1918 r., Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu dowództwo nad Wojskiem Polskim. Komendant zainicjował powstanie pierwszego polskiego rządu, który zaczął działać już kilkanaście dni później. W styczniu i lutym roku 1919 doszło do pierwszych wyborów w wolnej już Polsce. Rodacy doczekali się polskiego parlamentu.
Cały świat celebruje w tym roku setną rocznicę zakończenia Wielkiej Wojny. Dla nas finał czteroletniego konfliktu sprzed wieku był wymarzony – odzyskiwaliśmy utraconą w wieku XVIII niepodległość. Marzenia pokoleń, marzenia powstańców listopadowych i styczniowych, marzenia rewolucjonistów, insurgentów, pozytywistów, narodowców, socjalistów, działaczy chłopskich i robotniczych, profesorów i studentów, kobiet i mężczyzn, księży i naukowców,...
Jak się zaczęło? Od marzenia. Od snu. Snu, w którym się pojawia pamięć przeszłej wielkości, potem następuje mrok, a dalej, gdzieś na horyzoncie, jutrzenka – nadchodząca Niepodległa. Marzenie o Polsce, miłość do Polski – to była wielka siła, która sprawiała, że porzucano spokój i szczęście rodzinne, aby walczyć o zmartwychwstanie Ojczyzny. „Point de rêveries!” – rzucił kiedyś car Aleksander II do Polaków – „Żadnych marzeń!”. Wiedział, że to one są duchowym fundamentem wielkiego ruchu polskiej irredenty. Ruch ten odniósł zwycięstwo 11 listopada 1918 r.
Byli nośnikami marzeń, dziedzicami marzeń, synami, wnukami i prawnukami marzycieli. Ci, którzy na początku sierpnia roku 1914, gdy świat stawał w ogniu, ściągali do Krakowa na wezwanie Komendanta. Tym razem „złoty róg” musiał być oddany...
Doszły mnie słuchy o zapowiadanym powrocie do czynnej polityki Ryszarda Petru. Od razu powiało optymizmem. Po pierwsze Szósty Król, twórca partii Nowoczesnej z kropką, stał się istotnym składnikiem nie tylko środowiska politycznego w Polsce, ale także naszej kultury. Być może za sto lat w słownikach frazeologicznych będą powiedzonka w stylu: „Na kiedy to zrobisz?
Na Sześciu Króli” lub „Upadłeś jak imperium rzymskie – w szczycie swego rozwoju”. Liczne gafy, wpadki, Madery i Rubikonie dawały nam przecież tyle radości, że aż szkoda mi się zrobiło, gdy sabat babski wyrwał partię z rąk jej założyciela, który upadł wtedy w szczycie rozwoju. Może rzeczywiście wróci teraz na białym rubikoniu? Byłoby to korzystne w dwójnasób: bo poza wspomnianą porcją „beki” (jak mawia młodzież), Petru...
Stefano Cucchi. To imię i nazwisko zna każdy Włoch. Sprawa jego śmierci w 2009 roku powraca co chwilę na czołówki gazet. W tych dniach z dwóch powodów – Netflix wypuścił doskonały film oparty na tej historii, a sam casus po raz kolejny trafił na wokandę, dzięki nowym zeznaniom jednego z karabinierów.
Tymczasem minister spraw wewnętrznych i wicepremier Włoch Matteo Salvini podkreśla, że ta i podobne sprawy to wyjątki i nie powinny one przesłaniać prawdziwego wizerunku stróżów prawa, którzy na co dzień odważnie stają w obronie porządku i obywateli. To wszystko dzieje się niejako w tle ostrego zwarcia między rządem włoskim a Brukselą w sprawie przyszłorocznego budżetu. Gdy dodamy do tego sprawę gwałtu w rzymskiej dzielnicy San Lorenzo, jakiego dopuścili się imigranci z Afryki na 16-...
Profesor Feliks Koneczny urodził się akurat w dniu Wszystkich Świętych, 1 listopada 1862 r. w Krakowie. Słynny historyk i historiozof, autor własnych definicji cywilizacji i starć między nimi, napisał także, pośród wielu innych prac, dzieło poświęcone dziejom Polski, ujrzanym przez pryzmat udziału świętych i błogosławionych w dziele budowania Ojczyzny. „Święci w dziejach narodu polskiego” ukazało się na dwa lata przed wybuchem II wojny światowej. Było kapitalną próbą zsyntetyzowania historii Polski przez opowieść o jej duchowych przewodnikach.
Dzisiaj, gdy przed nami obchody stulecia niepodległości, warto idąc za myślą Konecznego, przywołać tych świętych, błogosławionych czy wreszcie po prostu wspaniałych duchownych, którzy ku wymarzonej Niepodległej nas prowadzili.
Rafał Kalinowski...
Bardzo jestem za równością. Wszystko powinno być po równo i każdemu po równo. Zgodnie z wyznaczoną przez rewolucję francuską linią, w której jeszcze jest wolność i braterstwo („albo śmierć” – jak to było w oryginalnym zapisie rewolucyjnego hasła, o którym dziwnym trafem się „zapomniało”). Równajmy sprawiedliwe i każdemu. Ot, taki Napoleon – gdy któryś z impertynenckich oficerów zasugerował, że jest od cesarza wyższy o głowę, ten z miejsca zaproponował, iż bez najmniejszego problemu można tę różnicę zniwelować.
Dlatego apeluję do Sądu Najwyższego, by umożliwić obywatelom wieszanie na budynku haseł równie pięknych co „Konstytucja”. Czemu nie wywiesić wielkiej płachty z napisem „Prawo”? A obok drugiej – „Sprawiedliwość”? Toż właśnie jak „Wolność, Równość i Braterstwo” – najpiękniejsze...
W połowie października świat obiegła sensacyjna wiadomość. W Pompejach, w tzw. Domu z Ogrodem, w trakcie prac wykopaliskowo-restauracyjnych odkryto wykonany węglem napis. Te kilka słów, napisanych na ścianie pompejańskiego domu najprawdopodobniej przez pracującego tam przed niespełna dwoma tysiącleciami robotnika, zmieniło przyjętą do tej pory datę kataklizmu. To, co widnieje w tysiącach podręczników, przewodników turystycznych, albumów i encyklopedii, trzeba wymazać gumką i w miejsce 24 sierpnia 79 r. wpisywać datę prawidłową – 24 października 79 r.
Sam napis, co dodaje jeszcze całej sprawie uroku, ma wymiar nieco humorystyczny. Brzmi tak: „XVI (ante) K(alendas) Nov(embres) in[d]ulsit pro masumis esurit[ioni]”, co z łaciny na nadwiślański można przetłumaczyć jako: „Szesnaście dni...
W starożytnym Rzymie istniało prawo dotyczące specjalnych odszkodowań dla ludzi poszkodowanych przez nocnik wyrzucony z okna. Proszę nie myśleć, że kwestia nocnika wynikała z niskich pobudek mieszkańców Wiecznego Miasta, którzy, dajmy na to, czyhali na sąsiada, żeby go ugodzić owym przedmiotem. O nie! Nie była też próbą stworzenia nowego sportu – ciskania nocnikiem na odległość.
To po prostu był jeden z podstawowych problemów dawnego Rzymu, w którym co prawda znajdowały się piękne świątynie i pałace senatorskie, ale z drugiej z strony większość zabudowy była złej jakości, biedna i drewniana. Kiedy w 64 r. stolica cesarstwa płonęła na oczach trzymającego lirę Nerona, to po prostu miało co płonąć. Nie było dobrego, wydajnego systemu kanalizacji w rzymskich domach – ścieki i śmieci...
Pod koniec sierpnia, dzięki działaniom klubów „Gazety Polskiej” Berlin II oraz Polskiej Misji Katolickiej, w stolicy Niemiec otwarto wystawę poświęconą kardynałowi Augustowi Hlondowi. Okazja jest wyjątkowa. 22 października obchodzić będziemy 70. rocznicę śmierci prymasa. Czcigodny Sługa Boży Hlond (w maju tego roku papież Franciszek podpisał dekret o heroiczności cnót) urodził się jako syn dróżnika kolejowego w Brzęczkowicach.
Na biskupa został konsekrowany w 1926 roku, gdy w wolnej Polsce utworzono diecezję katowicką. Rok później został kardynałem. Założył Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej, zgromadzenie mające pomagać polskim emigrantom. We wrześniu 1939 roku usiłował przedostać się przez Rumunię do jeszcze wolnego świata. Mościski myślał o nim jako o kandydacie na...
Ma ponad 70 metrów długości. Pół metra szerokości. Jest na nim kilkadziesiąt pracowicie wyhaftowanych scen, które opowiadają o inwazji Normanów na Anglię i o bitwie pod Hastings. Tkanina z Bayeux to jeden z najpiękniejszych zabytków średniowiecza, nieocenione źródło historyczne, a przede wszystkim dzieło sztuki, pełne znakomicie uchwyconych scen, dynamiki jak z hollywoodzkich storyboardów, i obrazków pokazujących nie tylko samą bitwę i przygotowania do niej, ale także uzbrojenie z epoki, statki, konie, architekturę, meble, ubrania, a nawet jadło czy napitki.
Sama batalia pod Hastings z 1066 r., czyli główny temat opowieści z tkaniny z Bayeux, to jedna z najważniejszych bitew świata – na liście Edwarda Sheparda Creasy (tej, którą lord d’Abernon poszerzył o naszą Bitwę Warszawską) jest...
Dwa tygodnie minęły od ponurej chwili, w której sejm polski ratyfikował pierwszy rozbiór, gdy nastąpiło wydarzenie wnoszące jakiś powiew nadziei w czas mroku i przygnębienia. 14 października 1773 roku, czyli 245 lat temu, powołano do życia Komisję Edukacji Narodowej. Był to pierwszy w Polsce i pierwszy w Europie oficjalny organ państwowy zajmujący się edukacją i będący swego rodzaju ministerstwem oświaty.
KEN powstała na wniosek króla Poniatowskiego, zaś zgodę na to wydał (i to także świadczy o braku naszej suwerenności w XVIII wieku) poseł rosyjski von Stackelberg. Odważna próba naprawy Polski poprzez nowoczesny system kształcenia młodzieży była jednak wymuszona nie tylko rozbiorem, lecz także faktem rozwiązania przez papieża Klemensa XIV zakonu jezuitów, który do tego czasu w swoich...
100. rocznica otrzymania stygmatów i 50-lecie śmierci św. ojca Pio to podwójna rocznica, która przychodzi do nas w szczególnym momencie – gdy Kościół zmaga się z jednej strony z falą skandali i wielu problemów, a z drugiej – z gigantyczną kampanią oszczerstw, manipulacji i ataków antychrześcijańskich środowisk liberalnych oraz lewicowych. Najlepszym tego przykładem jest wchodzący na ekrany kin jednostronny „Kler”. A właśnie życie św. o. Pio, jego droga ku świętości prowadziła przez walkę z własnymi słabościami, ale także z oszczerstwami.
Duchowość ojca Pio to duchowość wywodząca się z południa Włoch – z prostej, szczerej i pełnej gorliwości religijnej Kampanii, w której przyszło mu się urodzić 25 maja 1887 r. Mała miejscowość w prowincji Benewent, Pietrelcina, była wtedy zapadłą dziurą...
W trakcie Mszy św. w paryskim kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, należącym do Polskiej Misji Katolickiej, zebrał się tłum Polaków. Z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości członkowie klubów „GP”, dziennikarze i politycy modlili się w intencji Ojczyzny. Celebracja miała szczególny charakter, gdyż w jej trakcie dokonano uroczystego przekazania koron, którymi 11 listopada zostanie ozdobiony obraz Matki Boskiej Częstochowskiej znajdujący się w tej świątyni. Msza się już kończyła, gdy z zewnątrz dobiegł głos eksplozji.
Wkrótce okazało się, że cała ulica Saint Honoré, przy której znajduje się kościół, jest zablokowana przez policję. Nie można wyjść. Służby bezpieczeństwa zdetonowały podejrzany ładunek, jak poinformował mnie policjant. A potem wyjaśnił, iż próbują...
Z zaciekawieniem przyglądam się czasem kłótniom, jakie wybuchają w sprawie szczepionek. Upraszczając – z jednej strony tego frontu mamy ludzi, którzy chcą sami decydować o tym, kiedy szczepić dzieci, a z drugiej tych, którzy uważają, iż należy szczepić obowiązkowo na to, na co tylko się da. Prawda zapewne leży gdzieś pośrodku, bo jasne jest, że szczepienia w przypadku wielu chorób to cywilizacyjne osiągnięcia, których efekty znamy i dzięki którym nie borykamy się z masowymi epidemiami wielu niegdyś groźnych chorób.
Z drugiej strony rzeczywiście przerażające są opowieści ludzi, których dzieci przeżywały koszmary związane z niepotrzebnymi w istocie szczepieniami i powikłaniami. Trudno przecież zaprzeczyć prostemu faktowi: przemysł farmaceutyczny ma swój interes w tym, by nas przekonać,...
Jeszcze nawet nie mieliśmy zapewnionego żadnym traktatem dostępu do morza, a już zaczęliśmy budować naszą flotę wojenną. Józef Piłsudski powołał do życia Marynarkę Polską 28 listopada 1918 r. Floty cywilna, handlowa i wojenna powstawały właściwie z niczego – po ponad 120 latach braku państwowości. To, do czego udało się dojść Polakom w ciągu niepełnych dwóch dekad, zasługuje na największy szacunek… Mając tak naprawdę niewielki skrawek wybrzeża, oparliśmy swoją siłę morską na portach w Pucku i na Helu. Zbudowaliśmy Gdynię. W świat ruszyły nasze piękne transatlantyki, które olśniewały pasażerów nowoczesnością i wystrojem wnętrz (sztuka dekoratorska, osiągnięcia projektantów przedmiotów użytków czy najnowsze trendy wzornicze śmiało użyte podczas wykańczania pomieszczeń – i dzisiaj budzą...
Byłem pod wielkim wrażeniem opowieści prof. Krzysztofa Szwagrzyka w trakcie paryskiego zjazdu klubów „GP”. W trakcie wyświetlania zdjęć z poszukiwań i ekshumacji szczątków Żołnierzy Niezłomnych prof. Szwagrzyk pokazał m.in. fotografię szczoteczki do zębów Zygmunta Kęski. „Świt” wykaligrafował na niej imię i nazwisko swej ukochanej, Kazimiery Adamkiewicz, a także adres do niej oraz własne imię i nazwisko.
Takich sposobów przekazywania wiadomości do rodzin było wiele – płk Łukasz Ciepliński przed egzekucją włożył do ust medalik; wcześniej zapowiedział współwięźniom, że tak zrobi i że po tym być może odnajdzie go kiedyś rodzina. Wszystkie te napisy wyryte na ryngrafach i kawałkach metalu, wiadomości wyskrobywane na ścianach piwnic i ubeckich więzień miały na celu tylko jedno –...
„Przyszła ta chwila, że Ojczyzna potrzebuje ludzi gotowych oddać życie, więc zgłaszam się jako ochotnik na żywe torpedy” – pisał w 1939 roku jeden z ochotników, którzy gotowi byli niezwłocznie oddać życie za Ojczyznę.
Wyrażenie „żywa torpeda” od razu przywodzi na myśl kamikadze – samobójców z Japonii. Ale jeszcze zanim japońscy piloci zapisali się w historii straceńczymi atakami na okręty amerykańskie – kamikadze z japońskich wojsk lądowych, podczas wojny chińsko-japońskiej, zmieniali się w „żywe bomby”, wbiegając w chińskie okopy obwieszeni granatami. Cały świat rozpisywał się o samobójcach zmieniających losy wojny i przekaz ten wbił się mocno w ludzką pamięć. Dotarł także do naszego kraju. Pewnie z tego względu kilka lat później Polacy masowo zgłaszali się do projektu polskich „...
Nic tak dobrze nie robi jak szczypta złośliwości. Szczerej, wydobytej prosto z serca. Dajmy na to kolega z pracy kładzie na talerzyku w kuchni pączka, a my nagle niechcący ciasteczko pac łokciem i trach – słodkość leci na ziemię. Właściwie robimy to dla dobra kolegi, ze szczerego serca, bo za dużo żre słodkiego i utyje. Innym razem widzimy faceta, który w sklepie przymierza koszulę. Ostatnią w tym rozmiarze.
Nam się kolor nie podoba, ale facet nas denerwuje, bo za przystojny i nasza żona się na niego patrzyła. To jak on tylko na chwilę odkłada koszulę, żeby zmierzyć pulower, to my wtedy łaps za to, co odłożył, i pędem do kasy. Że koszula ma rozmiar M, a my nosimy XXXL? Co tam! Ważne, że tamten się zapieni, bo mu ktoś sprzed nosa ciuch zabrał. Kretyn! Co żeśmy złośliwie zrobili,...
Na ekrany polskich kin wleciały dwa dywizjony 303 – ten bardziej „brytyjski” pod tytułem „303. Bitwa o Anglię”, i ten polski „Dywizjon 303. Historia prawdziwa” – chwalący się tym, że opiera się na fabule słynnej książki Arkadego Fiedlera. Paradoksalnie, bardziej prawdziwa, bo zawierająca m.in. kluczową w moim mniemaniu dla zrozumienia losów dywizjonu scenę, jest produkcja angielska. Obie zaś składają się na jakby dwuczęściową filmową story o polskich pilotach tłukących Szwabów na brytyjskim niebie.
Dywizjon 303 nosił imię Tadeusza Kościuszki, a jego przedwojenne tradycje wywodziły się od warszawskiego III Dywizjonu Myśliwskiego 1. Pułku Myśliwskiego i 111. Eskadry Kościuszkowskiej. Opowiadając historię dywizjonu, trzeba więc zacząć od Kościuszki – zresztą sam fakt, że nazwisko...
Mija właśnie kolejna rocznica zwycięstwa naszego króla Jana III Sobieskiego nad Imperium Osmańskim pod Wiedniem. Wspominamy kapitalne zwycięstwo, w którym szarże husarii przełamały osmańskie szyki. Gdy husarze ruszali do ataku, nad ich głowami unosił się okrzyk bojowy: „Jezus!”. Odpowiadał im wrzask: „Ałła, ałła” (wezwanie do Allacha). W tej różnicy zawierała się cała istota zwarcia – bitwy, w której decydowały się losy Europy.
Czy nadal miała pozostać chrześcijańska, czy też ulec muzułmańskiej nawale? I nie ma co gadać – właśnie ta najprostsza interpretacja wiedeńskiej wiktorii wpływa na problemy, jakie od lat piętrzą się w związku z budową pomnika króla Jana na wiedeńskim wzgórzu Kahlenberg. Mimo że wszystko już wydawało się gotowe, postawienie monumentu zaprojektowanego przez...
A gdyby tak wystartować w jakichś wyborach? Tak sobie siedzę i myślę. Zamiast „być z zawodu redaktorem” (trawestując powiedzenie z komedii Barei: „Mój mąż jest z zawodu dyrektorem”), może by zmienić profesję na polityczną i uderzyć w koperczaki do wyborców nawet tej jesieni? Mógłbym na ten przykład stanąć w szranki w wyborach na prezydenta stolicy. Zebrałbym to, co mają najlepszego inni, zaprosił parę osób do komitetu i dawaj.
Na pierwszy ogień hasło. O, tu na ten przykład, zamiast wymyślać samemu, wziąłbym już jakieś sprawdzone (po co wyważać otwarte drzwi?), niech będzie… „Warszawa dla wszystkich”. Najpierw chyba miał je Guział, a potem od niego zabrał Czaskoski, więc chyba się sprawdzi. Może dodam coś, dajmy na to: „Warszawa dla wszystkich znajomych i krewnych Hani”. A jak ktoś...
Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku bywałem tam często. Dojeżdżało się do placu Zawiszy w Warszawie, potem szło się na plac przed Dworcem Głównym, ale zaraz za budynkiem trzeba było skręcić w prawo, dalej – już „nieoficjalnie” – przechodząc w poprzek torów między pociągami z ekspozycji, z jednego zabytkowego wagonu przez drugi, dochodziło się położonego na ostatnim peronie budynku Muzeum Kolejnictwa.
Tam, w tzw. sali lustrzanej, odbywały się próby teatru miłośniczego „Parabuch”, będącego wówczas teatralną wizytówką Domu Kultury Kolejarza w Warszawie. Teatr, notabene istniejący do dziś, kierowany „od zawsze” przez reżysera Ryszarda Jakubisiaka, stanowi jeden ze skarbów na mapie kulturalnej Polski, oferując publiczności doskonałe spektakle – od klasycznych komedii Fredry po „Odprawę...
Po tym, jak prezydent Gdańska usiłował usunąć Wojsko Polskie z uroczystości rocznicowych na Westerplatte, warto przypomnieć czyn bojowy obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, który stał się symbolem polskiej kampanii obronnej roku 1939. Jest tym symbolem nadal, niezależnie od tego, jak rozkładały się akcenty w tej siedmiodniowej bitwie, kto i w którym momencie dowodził obroną i czy na wizerunku Westerplatte można doszukać się jakichś rys. Nie chodzi zresztą o pozbawiony wad spiżowy pomnik, ale o wymiar całościowy tej heroicznej walki. Westerplatte było, jest i będzie powodem dumy dla Wojska Polskiego.
Dla kilku już pokoleń Polaków Westerplatte jest ikoną. Ugruntowaną lekcjami historii, imionami nadawanymi szkołom czy ulicom, pieśniami, obchodami, książkami, filmem Stanisława...
Jeden leży w katedrze w Salerno. Wierni mogą przyklęknąć i pomodlić się przed ciałem zamkniętym w szklanej trumnie. Drugi został pochowany w rodzinnym grobowcu rodu Altavilla (Hauteville) w Venosie, sercu Basilicaty. Papież i książę. Grzegorz VII i Robert Guiscard. Zmarli w tym samym roku – 1085. Papież w maju, normański władca w lipcu. Łączył ich specyficzny sojusz, swego rodzaju przyjaźń, połączyła także pani Śmierć, wybierając się po nich prawie w tym samym czasie.
Do wiszącego wysoko nad dachami Salerno śródziemnomorskiego ogrodu Minerwy trzeba wspinać się wąskimi, idącymi pod górę uliczkami. Ale można też, tak jak to zrobiliśmy, wjechać windą, z której wysiada się w miejscu zapierającym dech w piersiach: ponad rdzawoczerwonymi dachami widać lazur zatoki salernitańskiej, port z...
Bitwa Warszawska często jest nazywana „Cudem nad Wisłą”. Jak wiadomo, o czym zresztą pisałem w ostatnim numerze „Gazety Polskiej”, termin ukuł endecki dziennikarz Stanisław Stroński, pisząc 14 sierpnia 1920 r. na łamach „Rzeczpospolitej” artykuł „Cud Wisły”. I wbrew temu, co piszą obecnie wszyscy, nie był to wcale ani termin ironiczny, ani tym bardziej uderzający w Piłsudskiego.
Stroński pisał w tonie prośby do Bożej Opatrzności. Dopiero potem, ale już po bitwie, zaczęto używać tej nazwy jako formy ataku na Marszałka. Dlaczego przypominam gorące wezwanie Strońskiego? Ano dlatego, że sama bitwa, będąc jednoznacznym zwycięstwem militarnym i strategicznym, stanowiła jednocześnie cud JEDNOŚCI. Wszystkie dawne swary i złości, wszystkie polskie zwady zostawiono na boku, aby wspólnie walczyć...
Bitwa Warszawska roku 1920 była zwycięstwem nie tylko militarnym, lecz także duchowym – wynikiem wielkiej mobilizacji całego narodu, wzmożonej modlitwy i pomocy Bożej Opatrzności. To był prawdziwy „Cud nad Wisłą”, cud Niepodległości, który wspominamy z tym większą atencją i wzruszeniem, że obchodzimy właśnie stulecie odzyskania suwerenności. Bez zwycięstwa roku 1920 Niepodległej Polski by nie było.
We włoskim Loreto, w bocznej nawie bazyliki znajduje się kaplica polska z pięknymi freskami Artura Gattiego. Mamy tam i Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, i polskich świętych – św. Wojciecha, św. Stanisława, św. Stanisława Kostkę czy wreszcie klęczącego u stóp Maryi św. Kazimierza. I mamy także malunek przedstawiający Bitwę Warszawską: Matka Boska Częstochowska prowadzi naszych...
Pamiętam, jak lata temu, w sierpniu, gdy był ogłoszony tradycyjny „miesiąc trzeźwości”, zostałem zaproszony na wiejskie wesele. Miało być, zgodnie z wytycznymi miejscowego proboszcza, bezalkoholowe, jak zresztą cała reszta wesel w okolicy. I owszem, było. Ale w sposób specyficznie „polski”. Oto po ślubie państwo młodzi zostali tradycyjnie zawiezieni elegancką bryką ustrojoną kwiatem do domu, gdzie miało się odbyć weselisko. Tu konieczna uwaga – to było wtedy, gdy jeszcze nie istniała kultura weselnych „kombinatów”, gigantycznych domów weselnych, wyspecjalizowanych w obsłudze takich imprez.
Zamiast więc do weselnego zamczyska, młodzi zajechali do zwykłego domu wiejskiego. Po drodze zaliczyli tradycyjne „bramy”, w których musieli się wykupić za pomocą rozdawanych (niewyglądających na...
Zderzenie z włoskimi realiami dotyczącymi kwestii imigrantów następuje w takich miejscach, jak m.in. neapolitański dworzec kolejowy. Po wyjściu ze Stazione Centrale człowiek natychmiast wpada w tłum oblegający chodniki wokół Piazza Garibaldi. A tam – jak w Afryce. I to, drodzy Państwo, nie jest przesada. Ludzi o białym kolorze skóry jest po prostu dużo, dużo mniej. Spacer w stronę Forcelli (zabytkowa dzielnica Neapolu) zamienia się w marsz pomiędzy setkami imigrantów. Są młodzi, ubrani w sportowe, drogie ubrania, mają markowe buty, telefony komórkowe, są krzykliwi i pewni siebie.
Pewien neapolitańczyk, który mieszka w Warszawie od ponad dwudziestu lat, powiedział mi ostatnio, że gdy wybrał się niedawno w rodzinne strony, to nie poznał własnego miasta. Nie z racji zmian w architekturze...