Nauka
18 miliardów kilometrów – mniej więcej w takiej odległości od Ziemi znajduje się teraz sonda Voyager-2. Oznacza to, że jest drugim w historii urządzeniem (po sondzie Voyager-1) zbudowanym przez człowieka, które przekroczyło granicę naszego Układu Słonecznego. Co więcej, satelita cały czas dostarcza NASA dane pozwalające odkryć tajemnice najodleglejszych zakątków kosmosu.
Voyager-2 został wystrzelony z Przylądka Canaveral 20 sierpnia 1977 roku. Przestrzeń kosmiczną eksploruje więc od ponad 42 lat. Początkowym celem misji było sfotografowanie dwóch gazowych olbrzymów: Jowisza i Saturna. Jednak sonda sprawowała się na tyle dobrze, że naukowcy z Amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej przeprogramowali ją w ten sposób, aby zbadała także pozostałe planety...
Z okazji 50. rocznicy pierwszego lądowania człowieka na Księżycu kilka miesięcy temu NASA zapowiedziała rychły powrót na naszego naturalnego satelitę. Podobne deklaracje złożyła Chińska Narodowa Agencja Kosmiczna. Teraz jednak do wyścigu dołączyła prywatna firma SpaceX, należąca do miliardera Elona Muska.
To jest mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości – powiedział Neil Armstrong 21 lipca 1969 r. po postawieniu swojej stopy na pokrytej pyłem powierzchni Księżyca. Pięćdziesiąt lat po tym historycznym wydarzeniu Amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) zapowiedziała program Artemis, w ramach którego na naszego naturalnego satelitę ponownie wysłana zostanie misja załogowa.
W ramach misji Artermis-1 w przyszłym roku odbędzie się pierwszy...
Od początku września oczy astronomów i miłośników kosmosu z całego świata zwrócone są na jeden obiekt – kometę 2I/Borisov, która przybyła do naszego Układu Słonecznego z innego układu planetarnego. Polscy naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego odkryli właśnie kilka tajemnic tego fascynującego, drugiego w historii, międzygwiezdnego przybysza.
Kilka tygodni temu na łamach „GP” informowaliśmy, że 30 sierpnia 2019 roku astronom amator Giennadij Borysov obserwując niebo na Półwyspie Krymskim, dostrzegł dziwny obiekt poruszający się w nietypowy sposób. Dalsze analizy ujawniły, że ciało leci z ogromną prędkością i ma hiperboliczną orbitę, a to oznacza, że 2I/Borisov (jak nazwano międzygwiezdnego przybysza) pochodzi z obcego układu, o którym nie mamy żadnych informacji. Wiemy natomiast, że...
Czy życie pozaziemskie mogło się rozwinąć tuż pod naszym nosem, a konkretniej na jednym z księżyców Saturna, gdzie znajduje się podwodny ocean? W cząsteczkach wystrzeliwanych z gejzerów znajdujących się na jego powierzchni naukowcy z NASA odkryli związki zawierające tlen i azot.
Saturn – szósta planeta od Słońca – jest jednym z najciekawszych ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym ze względu na pierścienie, jakie go otaczają. Składają się one głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych. Co ciekawe, Saturn ma 62 księżyce, a jeden z nich od dłuższego czasu wzbudza ogromne zainteresowanie naukowców z amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej. Chodzi o Enceladusa – NASA poinformowała niedawno, że w gejzerach tryskających z jego powierzchni...
Od początku września oczy astronomów i miłośników kosmosu z całego świata zwrócone są na jeden obiekt – kometę C/2019 Q4, która przybyła do naszego Układu Słonecznego z innego układu planetarnego. To dopiero drugi obiekt w historii badań kosmosu, o którym wiemy, że narodził się w niezbadanej dotąd części galaktyki.
Blisko dwa lata temu światem nauki wstrząsnęło odkrycie pierwszej w historii komety, która przyleciała z innego układu planetarnego. Astronomowie natychmiast ochrzcili międzygwiezdnego gościa mianem Oumuamua, co w języku hawajskim znaczy „Pierwszy Posłaniec”. Kształtem przypominał on gigantyczne cygaro, to natomiast rozpaliło wyobraźnię miłośników teorii spiskowych, którzy podejrzewali, że to może być statek obcej cywilizacji.
NASA rozważała wysłanie sondy kosmicznej w...
Blisko rok temu świat obiegła informacja, że chiński naukowiec zmodyfikował genetycznie dzieci kilku par świeżo upieczonych rodziców, i to bez ich wiedzy. Eksperyment został uznany za skrajnie niemoralny i nieetyczny. Aby zapobiec tego typu sytuacjom w przyszłości, chiński rząd postanowił uregulować tę kwestię prawnie.
Na łamach „Gazety Polskiej” kilkakrotnie opisywaliśmy szokujący eksperyment przeprowadzony przez chińskiego naukowca He Jiankuiego, który zdecydował się zmodyfikować genetycznie dzieci bliżej nieokreślonej liczby par świeżo upieczonych rodziców. Z pomocą potężnego narzędzia biotechnologii, czyli CRISPR-Cas9 (metoda inżynierii genetycznej pozwalająca na manipulacje genomem danego organizmu), usunięto im gen CCR5, którego brak w genomie ludzi skutkuje odpornością na...
Grupie chińskich naukowców na dwóch wyspach w prowincji Guangdong udało się prawie całkowicie wytępić populację jednego z najbardziej inwazyjnych gatunków komara. Co ciekawe, osiągnęli to jedynie dzięki ograniczeniu zdolności reprodukcyjnej zarówno samców, jak i samic.
Komary to jedne z najbardziej irytujących owadów – gdy zabłąkają się wieczorem do naszej sypialni, spokojny sen staje się niemożliwy. Jednak to nie wszystko. Mają jeszcze jedną, dużo groźniejszą wadę – mogą przenosić niebezpieczne choroby, na przykład malarię, wirus Zika czy gorączkę denga.
Zespół chińskich naukowców postanowił rozwiązać problem tych uciążliwych owadów. W ramach eksperymentu na dwóch wyspach prowincji Guangdong badaczom udało się zredukować populację żeńskich osobników azjatyckiego komara...
NASA ogłosiła, że celem jej kolejnej misji będzie największy księżyc Saturna – Tytan, który w obecnej formie przypomina Ziemię sprzed miliardów lat. Start największego przedsięwzięcia w historii agencji ma nastąpić w 2026 roku, a w 2034 roku specjalna hybryda drona i łazika wyląduje na powierzchni tego naturalnego satelity.
Saturn – szósta planeta od Słońca – jest jednym z najciekawszych ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym ze względu na pierścienie, jakie go otaczają. Składają się one głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych. Co ciekawe, Saturn ma 62 księżyce i jeden z nich właśnie stał się obiektem zainteresowania amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej. NASA ogłosiła, że w 2024 r. planuje rozpocząć misję Dragonfly, której celem...
W listopadzie ub.r. świat obiegła wiadomość o przeprowadzeniu pierwszej w historii modyfikacji genetycznej u dzieci, która m.in. skutkuje odpornością na wirusa HIV. Teraz okazało się, że w najbliższym czasie urodzi się jeszcze kilkanaścioro „ulepszonych” dzieci, gdyż chiński naukowiec odpowiedzialny za kontrowersyjne badania przeprowadził ich więcej, zanim zatrzymała go policja.
Eksperyment przeprowadzony w zeszłym roku przez He Jiankui bez wątpienia wstrząsnął światem nauki. Użył on narzędzia do edycji genów – CRISPR/Cas9 – aby zmodyfikować DNA dzieci. Skutkiem tego „tuningu” miała być odporność na wirusa HIV, który może przekształcać się w AIDS. Jednak badania opublikowane przez Massachusetts Institute of Technology jednoznacznie wykazały, że ta sama modyfikacja podczas testów na...
To może być prawdziwa rewolucja w walce z problemem nadmiaru śmieci zalewających naszą planetę. Jedna ze studentek Uniwersytetu SWPS za pomocą grzyba kombuchy i procesu fermentacji wyhodowała organiczne opakowanie, które na pierwszy rzut oka przypomina foliówkę. Można w nie zapakować żywność, zużyte zaś wyrzucić na kompost albo... zjeść.
W ciągu ostatnich 50 lat ilość wytwarzanych tworzyw sztucznych wzrosła 20-krotnie. Od czasu, gdy ponad 70 lat temu rozpoczęto produkcję plastiku, w sumie wyprodukowano go blisko 8,3 mld ton. Szacuje się, że rocznie do oceanów trafia ponad 10 mln ton plastikowych odpadów. Prądy wodne przenoszą je w taki sposób, że śmieci tworzą gigantyczne, pływające skupiska. Najlepszym przykładem takiego zjawisko jest Wielka Pacyficzna Plama Śmieci w północnej części...
Grupa naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles przeprowadziła eksperyment na ślimakach, który może być punktem zwrotnym w badaniach nad pamięcią. Okazało się, że możliwe jest przeszczepienie wspomnień z jednego żywego organizmu do drugiego.
Jeszcze do niedawna motyw przeszczepiania wspomnień mogliśmy zobaczyć tylko w filmach science-fiction. Teraz okazuje się, że taka „wymiana” między dwoma mózgami jest możliwa. Kilka miesięcy temu grupa biologów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles pod przewodnictwem doktora Davida Glanzmana przeprowadziła eksperyment, podczas którego kilkakrotnie lekko raziła prądem tylną część ciała ślimaków morskich z rodzaju Aplysia Californica (wybrano je nieprzypadkowo, gdyż ich nerwy przekazują impulsy w taki sam sposób jak u ssaków)....
Naukowcy z uniwersytetu w Tel Awiwie wydrukowali pierwsze na świecie serce 3D, wykorzystując do tego komórki pacjenta, któremu miałoby ono zostać wszczepione. Takie rozwiązanie do zera minimalizuje ryzyko odrzucenia narządu przez organizm.
Niespełna dwa lata temu na łamach „Gazety Polskiej” opisywaliśmy projekt zakładający produkcję organów ludzkich przy pomocy drukarek 3D. Wówczas ekspertom z Politechniki Federalnej w Zurychu udało się stworzyć w ten sposób silikonowe serce, które działało jak prawdziwe. Jedynym mankamentem była jego trwałość, gdyż organ wytrzymywał jedynie około 3000 uderzeń (godzina pracy), a następnie się rozpadał.
Podobne badania prowadzi zespół naukowców z uniwersytetu w Tel Awiwie w Izraelu. Ich ostatnie osiągnięcie z pewnością zrewolucjonizuje...
Ponad 70 tysięcy złotych – taką sumę zapłacą NASA i ESA (Europejska Agencja Kosmiczna) za leżenie w łóżku przez dwa miesiące. Ten eksperyment ma pomóc zrozumieć naukowcom, jak organizm ludzki przystosowuje się do nieważkości i w jakiej kondycji byłby po długich podróżach kosmicznych.
Dwadzieścia cztery osoby wybrane przez naukowców spośród grupy ochotników udadzą się we wrześniu do ośrodka Niemieckiej Agencji Kosmicznej (DLR), gdzie kolejne dwa miesiące spędzą wyłącznie w łóżkach. ABGRESA, bo tak oficjalnie nazwano ten eksperyment, jest wspólnym projektem badawczym agencji kosmicznych NASA, ESA oraz DLR. Ma on pomóc lepiej zrozumieć konsekwencje życia w kosmosie, gdzie nie ma grawitacji, a praca ludzkich mięśni jest znacznie ograniczona.
Od razu też zaznaczamy, że udział w...
W Pietraszynie w woj. śląskim zespół archeologów odkrył pracownię krzemieniarską sprzed 60 tys. lat. Do tej pory naliczono w niej blisko 17 tys. wyrobów kamiennych – archaicznych narzędzi. Jest to pierwsza tak duża pracownia w Europie odnaleziona poza jaskiniami.
Pracownia krzemieniarska była miejscem, w którym wykonywano proste narzędzia, takie jak noże i pięściaki (wielofunkcyjny przyrząd wyglądem przypominający masywny grot strzały). Wytwórnia odkryta w Pietraszynie usytuowana była nad brzegiem niedużej rzeki Biała Woda i należała do neandertalczyka, czyli bliskiego krewnego współczesnego człowieka (Homo sapiens). Najstarsze narzędzia kamienne wytwarzane przez ten gatunek, które udało się odnaleźć na terytorium Polski, mają ponad 200 tys. lat. Z kolei ludzkie szczątki datowane są na...
W gęstych lasach Borów Tucholskich archeolodzy odkryli ruiny starożytnej osady sprzed 2 tysięcy lat. Jest to unikat w skali Europy, gdyż odnaleziono pozostałości po całym osiedlu wraz z jego gospodarczym otoczeniem w postaci pól, dróg i pastwisk.
Teren Borów Tucholskich na pograniczu województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego to jeden z najsłabiej poznanych obszarów pod względem archeologicznym w Polsce.
Podczas laserowego skanowania tego miejsca przeprowadzonego z powietrza, które miało pomóc m.in. przy budowie systemu przeciwpowodziowego, natknięto się na pozostałości pradawnej osady. Ujawniono ślady po miedzach, polach uprawnych, zabudowaniach, a nawet drogach – kompletny układ przestrzenny małej pradawnej mieściny. Badacze z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja...
Zespół naukowców przewiercił się przez lód o grubości 1084 metrów na Antarktydzie, aby pobrać próbki z jeziora Mercer, do którego nikt nie miał dostępu od tysięcy lat. Podczas badań dokonano sensacyjnego odkrycia w postaci szczątków skorupiaków i małych bezkręgowców.
Na łamach „GP” często informujemy o planach podboju kosmosu, które snują wielcy wizjonerzy naszego świata. Czasami zapominamy przy tym, że na Ziemi też jest jeszcze mnóstwo fascynujących miejsc, o których wciąż wiemy mało lub nawet nic. Bez wątpienia jedną z takich krain jest Antarktyda, czyli jedyny kontynent, który jest stuprocentową anekumeną (obszarem trwale i całkowicie niezamieszkanym przez człowieka oraz niewykorzystywanym gospodarczo).
Badania w tej mroźnej części świata prowadzili ostatnio naukowcy z projektu...
To będzie prawdziwy przełom w badaniach nad Srebrnym Globem. Na początku stycznia chiński lądownik Chang’e 4 osiadł na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca. Inżynierowie z Państwa Środka dokonali czegoś, co nie udało się jeszcze żadnemu krajowi w historii podboju kosmosu.
„To jest mały krok człowieka, ale wielki skok dla ludzkości” – to słynne słowa, które wypowiedział amerykański astronauta Neil Armstrong, gdy jako pierwszy człowiek w historii postawił nogę na Księżycu. Od tego wydarzenia minęło blisko 50 lat, a nasza wiedza o Srebrnym Globie jest (dosłownie) połowiczna. Otóż jak powszechnie wiadomo, naturalny satelita Ziemi jest do niej zwrócony zawsze tą samą stroną. Druga jego półkula nie jest nigdy widoczna z powierzchni naszej planety, a to za sprawą rotacji synchronicznej....
Chcesz się rozwinąć, dokształcić, szukasz inspiracji? Skorzystaj z Bazy Usług Rozwojowych, którą Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości udostępnia z myślą o pracownikach i przedsiębiorcach.
Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). Jego celem jest zapewnienie powszechnego dostępu do wysokiej jakości usług rozwojowych świadczonych na rzecz przedsiębiorstw i pracowników. To kontynuacja ogólnopolskiej bazy ofert szkoleniowych prowadzonej od ponad dziesięciu lat przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Zamieszczono w niej już około 0,5 mln ofert szkoleniowych, z których skorzystało 250 tys. osób. Łączna liczba użytkowników portalu (https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl) przekroczyła 7 mln.
Baza jest narzędziem interaktywnym, które...
Nowe wyzwania na rynku pracy, związane m.in. z pojawieniem się w branży energetycznej luki pokoleniowej oraz rozwojem technologii, wymagają działań w kierunku pozyskiwania nowych, dobrze wykształconych i przygotowanych do zawodu pracowników. Od jesieni 2017 r. w Grupie Enea trwały prace nad projektem współpracy spółek ze szkołami branżowymi i technicznymi na terenie działania Grupy. Uczniowie pierwszych pięciu szkół już cieszą się z nawiązanej współpracy. Do końca roku Enea obejmie swoim programem łącznie 14 placówek.
Program Grupy Enea zakłada objęcie patronatem szkół branżowych i techników, które wyróżniają się wysokim poziomem kształcenia uczniów w zawodach, na które jest największe zapotrzebowanie w spółkach Grupy Enea. W ten sposób Enea realizuje wyzwania stawiane pracodawcom...
Wakacje to czas przeznaczony na odpoczynek, jednak nie dla wszystkich. Wielu studentów głodnych wiedzy szuka jej również w okresie przerwy akademickiej i wykorzystuje na udział w programach stażowych i praktykach letnich. Są również tacy, którzy w trakcie rozpoczynającego się lada moment roku akademickiego będą kontynuować swoją przygodę z biznesem, uczestnicząc w różnorodnych programach proponowanych przez firmy z różnych branż.
Obecny rynek pracy zmusza kandydatów do większej aktywności i zaangażowania. By być bardziej skutecznym w poszukiwaniu zatrudnienia, już na progu drogi zawodowej warto pomyśleć o tym, jak stać się bardziej atrakcyjnym dla pracodawców już na etapie przeglądania przez nich CV. Niezależnie od stanowiska, niezwykle istotne jest zawodowe doświadczenie. Warto...
Mamuty włochate, nosorożce włochate, a także pradawne rasy koni – m.in. te gatunki chcą przywrócić do życia rosyjscy naukowcy. Na Syberii powstaje specjalny ośrodek, który będzie pełnił również rolę pewnego rodzaju zoo z prehistorycznymi zwierzętami.
Fani dzieła Stevena Spielberga sprzed 25 lat będą zachwyceni pomysłem rosyjskiego rządu. Chce on bowiem wybudować ośrodek naukowy, w którym eksperci postaraliby się przywrócić do życia m.in. mamuta włochatego – zwierzę to zniknęło z powierzchni Ziemi ponad 10 tys. lat temu. Placówka powstanie w Jakucku w północno-wschodniej części Syberii, a koszt jej budowy wyniesie blisko 6 milionów dolarów. Warto zaznaczyć, że prawie 80 proc. próbek tkanek zwierzęcych, które są wykorzystywane w eksperymentach i analizach, pochodzi właśnie z Jakucka....
Na jednym z pól rolnych w Nowym Objezierzu w Zachodniopomorskiem odkryto niedawno symetryczne kręgi wpisane jeden w drugi. Jak się wkrótce okazało, są to pozostałości po budowli sprzed… 7 tys. lat! Teraz archeolodzy chcą dokładnie zbadać niezwykłe znalezisko.
Jeśli oglądali Państwo film „Znaki” z 2002 r., w którym główną rolę zagrał Mel Gibson, to tajemnicze kręgi ujawnione w Nowym Objezierzu muszą się Państwu kojarzyć z jednym – zapowiedzią inwazji obcej cywilizacji na naszą planetę. Jednak od razu uspokajamy: nie mamy tu do czynienia z UFO, lecz z niezwykłą architekturą naszych dalekich przodków.
Odkrycia dokonano w 2015 r., a jego autorem jest paralotniarz, który przelatując nad jednym z pól uprawnych, dostrzegł tajemnicze, symetryczne kręgi. Po wstępnych badaniach archeolodzy...
W moskiewskim laboratorium kriogenicznym naukowcom udało się przywrócić do życia nicienie, które odkryto w znalezionych na Syberii próbkach gleby wiecznej zmarzliny. Wiek robaków ocenia się nawet na 42 tys. lat. Są to obecnie najstarsze żyjące zwierzęta na Ziemi.
Rosyjscy biolodzy wykopali z różnych miejsc na Syberii ponad 300 próbek tzw. wiecznej zmarzliny – czyli ziemi, której średnia temperatura nie jest wyższa niż 0 stopni Celsjusza. Jak się szybko okazało, te najbardziej wysunięte na północ lokalizacje zawierały dwa gatunki nicieni – robaków o podłużnym kształcie ciała, pasożytujących na zwierzętach i roślinach. Naukowcy umieścili je na szalkach Petriego ze składnikami odżywczymi i pozostawili na kilka tygodni w relatywnie wysokiej temperaturze 20 stopni Celsjusza. Efekt...
Takie zjawisko naukowcy mogli zobaczyć po raz pierwszy w życiu! Odkryli oni supermasywną czarną dziurę 20 mln razy cięższą od Słońca, która wchłonęła gwiazdę znajdującą się w pobliżu i rozerwała ją. Jednak uspokajamy, że do zdarzenia doszło około 150 mln lat świetlnych od Ziemi.
Czym są czarne dziury, każdy z nas mniej więcej wie – to gigantyczne obiekty, które pochłaniają wszystko, co znajdzie się w pobliżu. Występują w większości galaktyk. Masa w rdzeniu czarnej dziury jest tak skupiona i grawitacja jest tak wysoka, że nawet światło nie jest w stanie z niej uciec. Schemat ich funkcjonowania był znany od lat, jednak dopiero teraz, po raz pierwszy w historii, astronomowie mogli zobaczyć, jak gwiazda o masie dwa razy większej od Słońca jest rozrywana i wchłaniania przez czarną dziurę...
Burza piaskowa, która szaleje na Marsie od początku czerwca, objęła już całą planetę. To największe takie zjawisko od 11 lat. Z tego powodu NASA musiała zawiesić kontakt z łazikiem Opportunity, który znajduje się na powierzchni planety od 2004 r.
Na początku czerwca eksperci z Amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) poinformowali, że na Marsie zaczęła się potężna burza piaskowa, która pokryła rejon krateru Perseverance Valley, gdzie swoją misję wykonuje łazik Opportunity. Kilka dni po jej rozpoczęciu sytuacja pogorszyła się tak bardzo, że naukowcy musieli wprowadzić urządzenie w stan uśpienia. Taka decyzja była konieczna ze względu na to, że Opportunity wyposażony jest w panele słoneczne i pozyskuje energię z promieniowania, a z powodu burzy...
Gdy w 1979 r. sonda Voyager 1 przelatywała nad Jowiszem, zarejestrowała ogromną liczbę dziwnych wyładowań atmosferycznych. Teraz, dzięki sondzie Juno, naukowcy z NASA odkryli, że na gazowym olbrzymie błyskawice mają kierunek… z dołu do góry, czyli odwrotnie niż ma to miejsce na Ziemi.
Gdy słynna sonda Voyager 1 przelatywała 39 lat temu obok Jowisza, wykonała serię niezwykłych zdjęć, które zamiast rozwikłać kilka odwiecznych zagadek, postawiły wiele nowych pytań. Tym, co naukowców zaskoczyło najbardziej, była ogromna liczba wyładowań atmosferycznych na tym gazowym olbrzymie, a także towarzyszące im dziwne sygnały radiowe. Dane te zostały potwierdzone również przez sondy Voyager 2, Galileo oraz Cassini. Obserwacje jednoznacznie wskazywały, że błyskawice na Jowiszu mają inne pochodzenie...
Naukowcy z Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) ogłosili kilka dni temu, że na jednym z księżyców Jowisza – nazwanym Europa – zaobserwowano pióropusze pary wodnej, wody lub lodu, emitowane spod lodowej, zamarzniętej powierzchni. Co ciekawe, odkrycie to jest wynikiem badań przeprowadzonych... 21 lat temu.
O istnieniu pod powierzchnią księżyca Europa gigantycznego oceanu spekulowano od kilkunastu lat, jednak nigdy nie przedstawiono definitywnych dowodów. Dzięki teleskopowi kosmicznemu Hubble’a naukowcy w 2012 r. dostrzegli sygnały wskazujące na obecność wodno-lodowych gejzerów, podobnych do tych, które w większym natężeniu obserwowano na księżycu Saturna, Enceladusie (o czym pisaliśmy na łamach „GP” w grudniu 2017 r.). Ze względu na odległość, z jakiej prowadzono...
Dwa lata temu naukowcy niespodziewanie odkryli na wysypisku śmieci w Japonii zmutowane bakterie, które wyewoluowały, żywiąc się plastikiem. Teraz, również przez przypadek, udało się stworzyć enzym, który jest w stanie trawić tworzywa sztuczne jeszcze szybciej i skuteczniej.
Co minutę na świecie sprzedaje się ponad milion butelek wytworzonych ze sztucznych materiałów, jednak tylko około 14 proc. z nich poddawane jest recyklingowi. Od czasu, gdy ponad 70 lat temu rozpoczęto produkcję plastiku, w sumie wyprodukowano go blisko 8,3 mld ton. Według szacunków, prawie 6,3 mld ton stanowią śmieci, które znaleźć moglibyśmy m.in. w lasach, rzekach, oceanach. Oczywiście takie odpady są bardzo szkodliwe dla środowiska, szczególnie te, które zalegają w wodach, gdyż proces ich degradacji jest bardzo...
Waży blisko 77 mld ton, ma 500 metrów średnicy i została nazwana Bennu – oto ogromna asteroida zmierzająca w kierunku Ziemi. Niewykluczone, że może uderzyć w naszą planetę, dlatego naukowcy bacznie ją obserwują. Ale nie panikujmy! Mamy czas na reakcję, ponieważ ów wypadek może się zdarzyć dopiero za 117 lat.
Wiele ostatnio piszemy o możliwościach, jakie daje nam kosmos, o kolonizacji innych planet, jednak trzeba też pamiętać o zagrożeniach kryjących się we tej nieskończonej przestrzeni. Jednym z nich są planetoidy, których tor lotu może być kolizyjny z Ziemią. Naukowcy z NASA zaczęli ostatnio szczególnie bacznie przyglądać się jednej z nich nazwanej Bennu. Asteroida został odkryta w 1999 r. przez ekspertów w ramach Projektu Poszukiwania Planetoid Bliskich Ziemi (LINEAR). Kształtem...
Dla jednych był wizjonerem, marzycielem i geniuszem w dziedzinie nauki, inny kojarzyli go jako uczonego, który większość życia spędził na wózku inwalidzkim, a ze światem komunikował się za pomocą syntezatora mowy. Stephen Hawking niewątpliwie jest i będzie jednym z najbardziej rozpoznawalnych fizyków w historii. Zmarł 14 marca w wieku 76 lat.
Jak najprościej moglibyśmy opisać Stephena Hawkinga? Jako astrofizyka, kosmologa i wielkiego popularyzatora nauki. Jednak to zdecydowanie za skromna charakterystyka. Hawking był wirtuozem nauki. Jeszcze na przełomie lat 60. i 70. zeszłego wieku wraz z Rogerem Penrose’em wykazał, że z teorii Einsteina wynika, iż wszechświat musiał mieć swój początek. Pisząc prościej, równania Einsteina nieuchronnie prowadzą do punktu, w którym materia miała...
O tym, że na Księżycu mogą istnieć ogromne jaskinie, wiadomo od kilku lat. Teraz jednak mamy potwierdzenie, że naprawdę się tam znajdują, a niektóre z nich są tak duże, że mogłyby pomieścić całe miasta.
W 2009 r. pojawiły się pierwsze informacje o tym, że na naturalnym ziemskim satelicie mogą znajdować się potężne jamy, wydrążone wewnątrz skał przez płynącą tam niegdyś lawę. Co ciekawe, odkrycie jaskiń zawdzięczamy japońskiej sondzie Kaguya (Selene), której misja zakończyła się 10 czerwca 2009 r., jednak analiza dostarczonych przez nią danych trwa do dziś. W 2015 r. informowano o teoretycznych wyliczeniach sugerujących, że niektóre z jam na Srebrnym Globie mogą być bardzo duże – większe od wielu ziemskich miast. Kolejna analiza wyników z misji Kaguya potwierdziła istnienie i wymiary...
Atmosfera Marsa w około 0,12 proc. składa się z tlenu – to zdecydowanie za mało, aby człowiek mógł przeżyć na powierzchni tej planety. Jednak marzenie o kolonizacji czerwonego globu sprawia, że naukowcy z NASA już wymyślili, jak stworzyć tam warunki pozwalające na rozwój życia.
– Kolejny lądownik, który znajdzie się na Marsie w 2020 roku, ma za zadanie przeprowadzić eksperyment, w którym zamierzamy spróbować wytworzyć tlen z marsjańskiej atmosfery – poinformował Robert Lightfoot, jeden z dyrektorów amerykańskiej agencji kosmicznej NASA. Tym samym potwierdził, jaki będzie główny cel misji Mars Rover 2020, której rozpoczęcie planowane jest właśnie za dwa lata. Agencja chce wysłać na Czerwoną Planetę łazik z wmontowanymi siedmioma, starannie wyselekcjonowanymi urządzeniami do prowadzenia...
Atmosfera Marsa w około 0,12 proc. składa się z tlenu – to zdecydowanie za mało, aby człowiek mógł przeżyć na powierzchni tej planety. Jednak marzenie o kolonizacji czerwonego globu sprawia, że naukowcy z NASA już wymyślili, jak stworzyć tam warunki pozwalające na rozwój życia.
– Kolejny lądownik, który znajdzie się na Marsie w 2020 roku, ma za zadanie przeprowadzić eksperyment, w którym zamierzamy spróbować wytworzyć tlen z marsjańskiej atmosfery – poinformował Robert Lightfoot, jeden z dyrektorów amerykańskiej agencji kosmicznej NASA. Tym samym potwierdził, jaki będzie główny cel misji Mars Rover 2020, której rozpoczęcie planowane jest właśnie za dwa lata. Agencja chce wysłać na Czerwoną Planetę łazik z wmontowanymi siedmioma, starannie wyselekcjonowanymi urządzeniami do...
Hodowla żywności na powierzchni Księżyca ma zrewolucjonizować kolonizację Marsa i innych planet. W czerwcu 2018 r. Chińczycy wyślą w kosmos mały ekosystem, pozwalający na uprawę ziemniaków na powierzchni Srebrnego Globu.
Mając w głowie wizję kolonizacji innych planet, naukowcy codziennie starają się tworzyć technologie, które umożliwiałyby nam podbicie kosmosu. Oprócz wyzwań dotyczących olbrzymich przeciążeń, stanu nieważkości, a także braku tlenu, pozostają również tak „błahe” rzeczy jak wyhodowanie żywności. Jak powszechnie wiadomo, atmosfera Księżyca, Marsa czy jakiegokolwiek innego ciała niebieskiego różni się od naszej ziemskiej, a co za tym idzie, uprawa roślin jest tam praktycznie niemożliwa. Ten problem postanowili jednak rozwiązać chińscy naukowcy. W ramach programu...
Układ Słoneczny nie jest już jedynym znanym nam układem planetarnym z ośmioma planetami. Agencja NASA ogłosiła, że przy pomocy sztucznej inteligencji stworzonej przez Google odnalazła kolejną planetę krążącą wokół Kepler-90, gwiazdy podobnej do naszego Słońca, która oddalona jest od nas o ponad 2,5 tys. lat świetlnych.
Odkrycie ósmej planety krążącej wokół gwiazdy Kepler-90 to prawdziwy przełom w astronomii.
Teraz już wiemy, że nasz Układ Słoneczny nie jest jedynym, w którym wokół centralnej gwiazdy krąży osiem planet. Kosmiczny bliźniak oddalony jest od nas dokładnie o 2545 lat świetlnych i znajduje się w gwiazdozbiorze Smoka. – Układ Kepler-90 przypomina trochę miniaturową wersję naszego Układu Słonecznego. Małe planety orbitują bliżej gwiazdy, większe dalej, ale wszystkie są...
Czy życie pozaziemskie mogło się rozwinąć tuż pod naszym nosem, a konkretniej na jednym z księżyców Saturna, gdzie znajdują się ogromne ilości wody? Odpowiedzi na to pytanie poszuka agencja NASA, która buduje specjalne urządzenie mające dokładnie zbadać satelitę szóstej planety od Słońca.
Wiosną tego roku na łamach czasopisma „Science” opublikowany został artykuł poświęcony śladom molekularnego wodoru i procesów hydrotermalnych zachodzących na Enceladusie, jednym z 62 naturalnych satelitów Saturna. Te zjawiska oznaczają, że mogłoby się tam rozwinąć życie. Przypomnijmy, że wcześniej naukowcy ustalili już, że na wspomnianym wyżej księżycu, pod grubą warstwą lodu, znajduje się płynny ocean. Jednak woda to niejedyny czynnik pozwalający na spekulacje o istniejących na Enceladusie żywych...
Na dnie jeziora Wan, największego w Turcji, odkryto ruiny starożytnej twierdzy. Według naukowców zabudowania liczą blisko 3000 lat i są pozostałością cywilizacji ludu Urartu, zamieszkującego granice dzisiejszej Turcji, Armenii i Iranu.
Słone jezioro Wan jest największym i zarazem najgłębszym jeziorem w Turcji. Jego wymiary to 120 km na 80 km, a odległość między powierzchnią tafli wody i dna wynosi nawet 451 m. Mieszkańcy aglomeracji powstałej wokół zbiornika od stuleci opowiadali historię o ukrytym w jego głębinach, zaginionym mieście. Miejsce to miało nawet swojego legendarnego potwora, który ochraniał osadę przed wrogami. Kilka tygodni temu grupa naukowców z Uniwersytetu Van Yuzuncu Yil postanowiła posłuchać plotek i przebadała południowo-wschodnią część jeziora. To, co odkryli,...
Ma blisko 400 metrów długości, około 40 metrów szerokości, jest skalista o czerwonym odcieniu i, co najistotniejsze, nie pochodzi z naszego Układu Słonecznego. Oumuamua, bo tak została nazwana, to pierwsza w historii odkryta asteroida pochodząca z przestrzeni międzygwiezdnej, która przeleci niedaleko Ziemi.
19 października Rob Weryk z Instytutu Astronomii Uniwersytetu Hawajów (IFA) odkrył dziwny obiekt na niebie. Został pierwotnie oznaczony jako A/2017 U1. Jednak po wstępnych badaniach trajektorii jego lotu naukowcy ustalili, że nadleciał z innego układu planetarnego. Astronomowie natychmiast ochrzcili międzygwiezdnego gościa mianem „Oumuamua”, co w języku hawajskim znaczy „pierwszy posłaniec”. Jest to pierwsza tego typu asteroida, jaką udało się odkryć w historii badań nad kosmosem...
Promieniowanie kosmiczne to cichy, niewidzialny zabójca. Szczególnie narażeni na jego działanie będą śmiałkowie, którzy piersi odważą się polecieć i zbadać Marsa. Aby wzmocnić ich organizmy, naukowcy z NASA chcą zmodyfikować ich kody DNA.
Wizja kolonizacji Czerwonej Planety staje się coraz bardziej realna. Według planów agencji kosmicznych pierwsze statki załogowe mają tam zostać wysłane ok. 2030 r. Jednak do tego czasu naukowcy muszą rozwiązać wiele problemów, związanych głównie z ochroną zdrowia astronautów. Jednym z największych niebezpieczeństw, jakie czyhają w przestrzeni kosmicznej, jest niezwykle silne działanie wysokoenergetycznych cząsteczek (promieniowanie kosmiczne), którymi podczas takiej wyprawy bombardowane będą ciała astronautów. To natomiast może prowadzić do chorób...
Jedzenie dla astronautów, warunki identyczne jak w księżycowej bazie, a także „codzienne” problemy, z jakimi muszą zmagać się uczestnicy misji kosmicznych – takie wyzwania czekały na sześciu śmiałków, którzy postanowili wziąć udział w specjalnym eksperymencie prowadzonym w habitacie Lunares na lotnisku w Pile.
Lunar Expedition 1 to nazwa misji, w której sześć osób zostało całkowicie odciętych od świata na dwa tygodnie, aby przekonać się na własnej skórze, jak wygląda życie na statku kosmicznym podczas lotu na Marsa lub Księżyc. Co ciekawe, nie wiedzieli nawet, która jest godzina, a komunikacja z nimi była opóźniona o 20 minut, tak jak podczas przebywania na Czerwonej Planecie. Eksperyment przeprowadzany był w symulującej bazę kosmiczną specjalnej kapsule o nazwie Habitat Lunares....
Czy pamiętają Państwo filmy, w których astronauci podczas podróży kosmicznych wchodzili do specjalnych komór, gdzie zapadali w głęboki sen aż do czasu dotarcia na inną planetę? Ta wizja już niedługo może stać się rzeczywistością dzięki prowadzonym przez NASA badaniom dotyczącym hibernacji ludzi.
Lot na księżyc pojazdu załogowego trwa około czterech dni. To czas, który ekipa statku kosmicznego musi spędzić, stłoczona w niewielkim pomieszczeniu, gdzie zachowanie prywatności jest zwyczajnie niemożliwe. Trochę lepiej zadbano o samopoczucie astronautów w stacji ISS (Międzynarodowa Stacja Kosmiczna). Tam zainstalowano dedykowane przestrzenie sypialne, kuchenne i toalety. Jednak to nie zmienia faktu, że członkowie misji stykają się ze sobą w bardzo małej przestrzeni przez cały okres...
Najstarsze znane odciski stóp przodków lub krewniaków człowieka odkryto niedawno w Trachilos na Krecie i datuje się je na prawie 6 mln lat. Tego niezwykłego znaleziska dokonał Polak, dr Gerard Gierliński.
Do tej pory to Afrykę naukowcy z całego świata uznawali za miejsce, z którego wywodzi się człowiek. Badania prowadzone w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zdawały się potwierdzać tę tezę, a ugruntowało ją odnalezienie na stanowisku Laetoli w Tanzanii śladów stóp, które liczyły blisko cztery miliony lat. Jednak ostatnie odkrycie dr. Gerarda Gierlińskiego całkowicie burzy dotychczasową wiedzę o historii ludzkiej migracji. W Trachilos na Krecie polski paleontolog znalazł ślady praczłowieka sprzed 5,7 mln lat. – Epopeja ewolucji człowieka zaczęła się już 5,7 mln lat temu i, co ciekawe,...
Zbudowany został około 6 tys. lat temu z kamieni ważących nawet kilka ton. Potężny, megalityczny grobowiec odnaleziono w Dolicach (woj. zachodniopomorskie), a jego wyjątkowo dobry stan zaskoczył samych archeologów.
Grobowce takie jak ten odkryty w Dolicach, ze względu na monumentalny charakter, określa się mianem „polskich piramid”. Ze wstępnych badań wynika, że budowla ma około 6 tys. lat, a wzniesiona została na planie wydłużonego trójkąta o długości ponad 70 m i wysokości 2 m. Jej granice wyznaczają olbrzymie, nieobrobione głazy, z których niektóre ważą nawet kilka ton. Do tej pory grobowiec nie był badany metodą wykopaliskową, choć o jego istnieniu w tym miejscu naukowcy wiedzieli od blisko wieku. Archeolodzy rozpoczęli wykopaliska w sierpniu 2017 r. Wcześniej sądzono, że stan...
HERA to jeden z największych działających radioteleskopów, dzięki któremu oprócz zaglądania w dalekie zakątki przestrzeni kosmicznej, możemy dokładnie obserwować najstarsze części Wszechświata. Nawet te sprzed 13 mld lat.
Historia teorii i badań nad budową Wszechświata sięga wielu wieków przed naszą erą. W naszych czasach dopiero niecałe 600 lat temu dzięki Mikołajowi Kopernikowi jemu współcześni dowiedzieli się, że Ziemia nie jest centrum kosmosu i nie krążą wokół niej ani Słońce, ani inne planety. Dziś nasza wiedza na temat Wszechświata jest już dużo bogatsza, jednak nadal mamy o wiele więcej pytań niż odpowiedzi. Pomóc w ich dostarczeniu może HERA (Hydrogen Epoch of Reionization Array), jeden z największych na świecie radioteleskopów. To urządzenie znajdujące się na terenie...
W wyniku zawartego porozumienia w Toruniu w ramach programu „E-bus” zostaną rozbudowane elektryczne formy publicznego transportu zbiorowego. W kolejnym etapie planowane jest stworzenie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych: publicznych i prywatnych
Energa, jedna z czterech najwięk szych krajowych spółek energetycznych i jeden z trzech największych dostawców energii elektrycznej w Polsce, podpisała list intencyjny z władzami Torunia, dotyczący współpracy na rzecz rozwoju elektromobilności na terenie miasta. Jest ono zainteresowane rozwojem transportu publicznego opartego na autobusach elektrycznych oraz stworzeniem punktów ładowania pojazdów.
Dokument podpisany został przez Alicję Barbarę Klimiuk, wiceprezes zarządu Energa SA, oraz Michała Zaleskiego, prezydenta...