Wychowawca Polaków

„Słowo – jest czynu testamentem; czego się nie może czynem dopiąć, to się w słowie testuje – przekazuje; takie tylko słowa są potrzebne i takie tylko zmartwychwstają czynem” – pisał Norwid w „Promethidionie”.  I dodawał: „Wszelkie inne są mniej lub więcej uczoną frazeologią” Takim testamentem była twórczość Henryka Sienkiewicza. Zapisał on nam dar niezwykle szczodry – Polskę. Niepodległą Rzeczpospolitą Obojga Narodów – państwo miliona kilometrów kwadratowych, milionów obywateli, pól zwycięstw i pól do uprawy, świątyń i domów, i cmentarzy. Obdarował wiele pokoleń. Na jego książkach uczyli się Polski spiskowcy z Warszawy i Wilna, imiona jego bohaterów przyjmowali legioniści Piłsudskiego, z jego książek odbudowywali swoje państwo. O jego książkach powiedział Stefan Żeromski: naród zdaje przed Sienkiewiczem egzamin z uczuć polskich. Gdy przed wojną urządzono plebiscyt na najlepsze polskie książki, kilka pierwszych miejsc zajął Sienkiewicz. Po wojnie historia się