Hektor i Aleksander polski

Męża śpiewam, wybawcę nadwiślańskich ludów, Co go Bóg na spełnienie swoich wybrał cudów, Co ramię jego w groźny oręż sam uzbroił, Aby rozdartą Polskę w jedno ciało spoił” – tak Kajetan Koźmian, naśladując epos Homera, zaczynał swój poemat w 12 pieśniach, zatytułowany „Stefan Czarniecki”. Dla Polaków patrzących na upadającą pod koniec wieku XVIII Rzeczpospolitą, dla tych, którzy dobywając ostatnich sił, próbowali przywrócić ją do życia na początku wieku XIX, i dla tych, którzy przez następne dziesięciolecia cierpieli pod przemocą trzech zaborców, był hetman Czarniecki przykładem niezłomnego ducha, poświęcenia, wiernej służby w ojczyźnie, a przede wszystkim symbolem – zbudowanej na nadziei – wytrwałości w trudnych czasach.

Od początków literatury, od eposów o Gilgamesza, pieśni Homera, Wergiliusza, przez średniowieczną poezję rycerską, po współczesność uwagę poetów i pisarzy przyciągały wybitne jednostki. Również historiografia opisywała res gestas, czyli czyny tych z ludzi,