Popękany witraż

Mało jest znaczących narodów świata o równie skomplikowanym problemie tożsamości. Mówiąc bowiem o Niemczech, trudno określić precyzyjnie terytorium, które zmieniało się w ciągu wieków – dość powiedzieć, że najważniejsze miasta stołeczne Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, a następnie Cesarstwa Prus, Królewiec i Praga, Wiedeń i Strasburg – leżą dziś poza granicami Republiki.  Podobnie rzecz ma się z wylęgarnią noblistów Wrocławiem czy perłą Hanzy Gdańskiem. Łatwiej jest mówić o poetach języka niemieckiego, który de facto stworzył Luter swoją „Biblią”, o filozofach czy kompozytorach, choć Mozart to przede wszystkim Austriak, a Karol Marks to internacjonalista. W narodowym panteonie – Walhalli Ludwika Bawarskiego znajdują się Maria Teresa i caryca Katarzyna (także Kopernik!), a bardzo późno pojawili się Heine i Einstein – niemieccy Żydzi. A historia – w większości państw są to dzieje zwycięstw i dynastii. Niemcy przez większość dziejów to dość amorficzna