„Dzień zapłaty”, czyli „Królobójcy” Wolskiego

Tytuł znakomitej powieści Wolskiego to odnowiona nuta, którą czuje każdy Polak, czytając wersy Mickiewicza z Konradowskiej celi: „Zemsta, zemsta, zemsta na wroga! Z Bogiem i choćby mimo Boga! ” czy śledząc rozgorączkowanego ducha Kordiana, pędzącego jak w malignie w stronę carskich komnat, by dokonać wiekopomnej pomsty. Może zresztą jakaś metafizyczna siła, nieludzką ręką rzucona w świat, już takiej zemsty na władcach rosyjskich dokonuje? „Dziwna książka. Nie weszła ona w poczet prac historycznych, nie została zaliczona ani do literatury pięknej, ani nawet do publicystyki. Przeorała całe społeczeństwa, spełniła tylko czynność pospolitego narzędzia. Zgrzeszyła bodaj swą gorączkowością, była dziecięciem niepokoju, wizyj, mar, bezsennych nocy, zapragnęła być równocześnie i sarkazmem, i ironią, dziejami zbrodni i kroniką dworską, szukała pomsty – znajdowała usprawiedliwienie, próbowała myślicielstwa, a wpadała w humor, anegdotę pomieszała z dokumentem, buduarową