Fundusze europejskie wspierają modernizację polskiej energetyki. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Dzięki wsparciu z funduszy europejskich w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na terenie całego kraju realizowanych jest wiele ważnych i potrzebnych inwestycji. Wsparcie obejmuje projekty w obszarach m.in. bezpieczeństwa energetycznego oraz tzw. gospodarki niskoemisyjnej. Korzyści, które są widoczne niemal na każdym kroku, wpływają na poprawę życia każdego z nas.
W perspektywie 2014–2020 w ramach sektora energetyka POIiŚ wsparto dotychczas ponad 900 projektów. Ich całkowita wartość to 27,5 mld zł, z czego blisko 12 mld zł to środki pochodzące z funduszy europejskich. Wspólne cele dla wszystkich tych inwestycji to: bezpieczeństwo energetyczne Polski, wzrost udziału zielonej energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł czy dbałość o środowisko.
Korzyści dla środowiska, gospodarki i obywateli
Chcąc przełożyć wsparcie z funduszy europejskich na liczby: dofinansowanie objęło budowę lub modernizację ponad 1,5 tys. km rur gazowniczych, prawie 1400 km sieci elektroenergetycznych czy ponad 1200 km sieci ciepłowniczych. Modernizacji energetycznej podlega ponad 1740 budynków mieszkaniowych i użyteczności publicznej. Prace związane z ich ociepleniem, wymianą okien przekładają się m.in. na niższe rachunki za ogrzewanie. Każdy zmodernizowany energetycznie dom to niższe rachunki za prąd i mniejszy smog. Każdy zmodernizowany energetycznie zakład to niższa emisja zanieczyszczeń i coś, co jest nieocenione, czyli pozytywny wizerunek firmy. Każda proekologicznie działająca gmina to inwestycje odpowiedzialne społecznie, a każda inwestycja w odnawialne źródła energii to nowe miejsca pracy. Także dzięki programowi POIiŚ doradcy energetyczni z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i funduszy wojewódzkich udzielili ponad 220 tys. konsultacji i porad w ramach Projektu Doradztwa Energetycznego. Pomoc obejmuje m.in. wskazywanie dostępnych źródeł finansowania inwestycji niskoemisyjnych. Doradztwo jest darmowe i skierowane właściwie do wszystkich. O pomoc mogą się zwracać przedsiębiorstwa, gminy, spółdzielnie mieszkaniowe, a także każdy, kto chce np. zmodernizować energetycznie swój dom. Doradcy energetyczni są dostępni w całym kraju, a kontakt do nich można znaleźć na stronie projektu (www.doradztwo-energetyczne.gov.pl).
Dodatkowe środki na energetykę
Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło działania mające na celu realizację zadań w ramach nowego instrumentu REACT-EU. Celem tego instrumentu jest wsparcie państw członkowskich w naprawie szkód spowodowanych przez pandemię koronawirusa w regionach, w których gospodarka została szczególnie przez nią dotknięta. W I transzy przyznano Polsce środki REACT-EU na inwestycje energetyczne w wysokości 330 mln euro. Zgodnie z negocjowanymi z Komisją Europejską dokumentami są one przeznaczone na finansowanie kolejnej odsłony programu Mój Prąd (wsparcie zwiększenia produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych) oraz wsparcie infrastruktury przesyłowej gazu.
Wsparcie dla mniejszych i większych projektów
Z funduszy UE w ramach POIiŚ współfinansowane są różne projekty, zarówno inwestycje o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego, jak i lokalne przedsięwzięcia, które służą poprawie życia mieszkańców wsi czy miasta.
Do tych o znaczeniu strategicznym można zaliczyć m.in. Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz korytarz gazowy północ–południe. Dofinansowanie funduszami UE wartej blisko 4,5 mld zł budowy i rozbudowy terminala sięga 1,4 mld, a wspomnianego korytarza gazowego ponad 2 mld z prawie 5 mld zł wartości inwestycji. Kiedy rozbudowa się zakończy, dostawy gazu do terminala LNG w Świnoujściu mogą pokryć nawet połowę rocznego zapotrzebowania w Polsce na gaz.
Środki unijne wykorzystywane są też przy finansowaniu bardzo ważnych dla gospodarki i konsumentów projektów budowy inteligentnej sieci elektroenergetycznej (z ang. Smart Grid). Rozwój sieci inteligentnych daje większe możliwości chociażby w zakresie podłączenia do systemu odnawialnych źródeł energii, w tym źródeł wytwarzających energię elektryczną przez odbiorców indywidualnych (tzw. prosumentów). Rozwiązania stosowane w inteligentnych systemach elektroenergetycznych pozwalają również na szybką lokalizację awarii i skrócenie przerw w dostawach, nawet do mniej niż 3 min! Po stronie niewątpliwych korzyści dla odbiorcy sieci inteligentnych jest np. możliwość wprowadzenia opłat za rzeczywiste zużycie energii czy możliwość elastycznego zarządzania zużyciem energii w gospodarstwie domowym (np. w zależności od ceny energii w danej porze dnia). Korzyści po stronie operatorów to chociażby ograniczenie strat sieciowych.
Przykładem inwestycji w inteligentną sieć elektroenergetyczną jest projekt spółki Energa – Operator SA, która dzięki wsparciu z POIiŚ kwotą 166 mln zł realizuje program rozwoju Smart Grid w siedmiu województwach na północy i w centrum Polski.
Należy wspomnieć również o tak ważnej dla środowiska budowie nowych ekologicznych źródeł energii. Jednym z beneficjentów wsparcia tego rodzaju przedsięwzięć jest Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Olsztynie, które otrzymało ponad 21,5 mln zł przeznaczonych na budowę ciepłowni Kortowo BIO. Efektem ma być zmniejszenie emisji dwutlenku węgla o 60 tys. t rocznie. Z kolei dofinansowana kwotą ponad 9,8 mln zł rozbudowa Ciepłowni Miejskiej w Łomży (o kocioł wodny, z wykorzystaniem biomasy jako paliwa) ma przynieść spadek emisji gazów cieplarnianych o ponad 30,5 tys. t rocznie.
Realizacja projektów wspartych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko to konkretne korzyści dla obywateli, środowiska naturalnego i gospodarki.
