Gdy aktywność fizyczna buduje patriotę. Rozmowa z ministrem edukacji i nauki Przemysławem Czarnkiem oraz prezesem Polskiego Związku Piłki Nożnej Cezarym Kuleszą

W roku 2022 Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Polskim Związkiem Piłki Nożnej zainicjowało program „Poznaj Polskę na sportowo”. To pierwsze tego rodzaju przedsięwzięcie, w którym wzięło udział prawie 20 tys. dzieci z całej Polski. Wielki finał odbył się podczas meczu reprezentacji narodowej, w którym Biało-Czerwoni zmierzyli się z Chile. O założenia programu, jego realizację, społeczny oddźwięk i osiągnięte rezultaty zapytaliśmy Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka oraz prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej Cezarego Kuleszę. 

Panie Ministrze, proszę opowiedzieć naszym Czytelnikom, czym jest program „Poznaj Polskę na sportowo”.

Minister Przemysław Czarnek: „Poznaj Polskę na sportowo” to część naszego flagowego przedsięwzięcia „Poznaj Polskę”, w ramach którego uczniowie i nauczyciele wyjeżdżają na wycieczki edukacyjne do miejsc związanych z polską historią i kulturą. Postanowiliśmy jednak pójść krok dalej i razem z Polskim Związkiem Piłki Nożnej opracowaliśmy kolejny moduł przedsięwzięcia. Zaproponowaliśmy uczniom trenującym piłkę nożną w klubach zrzeszonych w Polskim Związku Piłki Nożnej dofinansowanie do wyjazdów na mecze ligowe, i Ekstraklasy oraz reprezentacji Polski. 

Skąd pomysł na takie przedsięwzięcie? Dlaczego akurat piłka nożna?

Minister Przemysław Czarnek: Odpowiedź w zasadzie jest bardzo prosta. Futbol to najpopularniejszy sport nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. W piłkę nożną grają miliony zawodników na każdej szerokości geograficznej. Gwiazdy futbolu są idolami młodego pokolenia. Zależało nam na tym, żeby wykorzystać pozytywne emocje związane z piłką nożną, a przez to zachęcić młodych ludzi do większej aktywności fizycznej i prowadzenia zdrowego stylu życia. Promowaliśmy także wartości związane ze sportem, olimpizmem czy ideą walki fair play. To jednak tylko jedna strona medalu. Program „Poznaj Polskę na sportowo” to coś więcej niż tylko wartości sportowe i aktywność fizyczna. 

Pozostając w obrębie terminologii sportowej, proszę powiedzieć zatem, co jeszcze niesie ze sobą ten program. Jakie wartości, idee czy zachowania promuje?

Minister Przemysław Czarnek: Pamiętajmy, że kluby sportowe są jednym z kluczowych elementów lokalnej kultury i tożsamości. Uczniowie wyjeżdżający na mecze poznawali jednocześnie historię drużyny ze swojego miasta, czyli zdobywali wiedzę o swojej małej ojczyźnie. Krótko mówiąc, „Poznaj Polskę na sportowo” to pomysł, by przez zabawę, ulubioną przez młodych ludzi rozrywkę kształtować lokalny patriotyzm, przywiązanie do miejsca, w którym człowiek się urodził i wychował. 

To dość nieszablonowe podejście do edukacji czy kształtowania postaw. 

Minister Przemysław Czarnek: Żeby obudzić w młodych ludziach pasję, chęć odkrywania czegoś, czasem trzeba odwoływać się do metod, które kojarzą się im z zabawą czy atrakcyjnym sposobem spędzania wolnego czasu. Dlatego też postanowiliśmy spożytkować potencjał, jaki ma w sobie piłka nożna. Chcę jednocześnie podkreślić, że to niejedyne nasze przedsięwzięcie, w którym chcemy wychowywać, kształtować postawy właśnie za pośrednictwem sportu czy aktywności fizycznej. 
Wspólnie z młodzieżą uczestniczyłem także w rajdach rowerowych na Westerplatte, po Lasach Kozłowieckich czy w Rajdzie Martyrologii Poległych Lubelszczyzny. Można powiedzieć, że była to prawdziwa lekcja historii w terenie. Bezpośrednie spotkanie z przeszłością, ale w innej formie. Dla młodzieży rajdy były także próbą charakterów, a niejednokrotnie walki z własnymi słabościami. Taka aktywność fizyczna ma wielką wartość wychowawczą. 

A jaki był oddźwięk programu „Poznaj Polskę na sportowo”? Co dzięki temu można osiągnąć? 

Minister Przemysław Czarnek: Inicjatywa spotkała się z ogromnym zainteresowaniem i została pozytywnie odebrana przez uczniów trenujących piłkę nożną oraz ich opiekunów. Wiemy, że zaszczepianie pasji sportowych od najmłodszych lat może w przyszłości zaowocować odkryciem talentów na miarę Roberta Lewandowskiego czy Wojciecha Szczęsnego. Nasze dzieci i młodzież mają ogromny potencjał. Trzeba go odkrywać i odpowiednio rozwijać. „Poznaj Polskę na sportowo” też temu służy.

Panie Ministrze, dziękuję za rozmowę. 

***

Panie Prezesie, jak Polski Związek Piłki Nożnej podszedł do organizacji programu „Poznaj Polskę na sportowo”? 

Prezes Cezary Kulesza: Od samego początku pomysł na realizację przedsięwzięcia, w którym umożliwimy uczniom wyjazdy na mecze piłkarskie, był dla nas strzałem w dziesiątkę! Wszyscy dobrze wiemy, że młodzi ludzie uwielbiają piłkę nożną, kibicują swoim drużynom i utożsamiają się z gwiazdami futbolu. Widzimy to na wielu różnych płaszczyznach. Chcieliśmy jeszcze bardziej rozbudzić pasję i pozytywną energię, które są w młodych ludziach. Dla wielu z nich udział w meczu reprezentacji Polski, zobaczenie na żywo Roberta Lewandowskiego to spełnienie marzeń. Cieszymy się, że mogliśmy im to umożliwić, że współorganizowaliśmy przedsięwzięcie angażujące uwagę i emocje młodzieży. 

Jak wyglądała realizacja programu od strony PZPN?

Prezes Cezary Kulesza: Kluby piłkarskie, które są członkami PZPN, mogły wnioskować o bezpłatne bilety dla swoich zawodników w wieku od 6 do 19 lat oraz o dofinansowanie na wyjazdy na mecze klubów na poziomie ekstraklasy, I i II ligi, ekstraligi kobiet oraz Ekstraklasy Futsalu, a także reprezentacji Polski. Wsparcie finansowe mogło być przeznaczone na pokrycie kosztów transportu, wyżywienia oraz wynagrodzenia dla opiekunów grup. Wyjazdy na mecze w rozgrywkach klubowych nie mogły być oddalone od siedziby klubu o więcej niż 300 km. Ograniczenie to nie dotyczyło meczów reprezentacji Polski. 

Ekstraliga kobiet? Brzmi bardzo ciekawie. Zakładam, że wiele osób nie wie nawet, że w Polsce mamy takie rozgrywki. A jaki mecz cieszył się największą popularnością? Który obejrzało najwięcej widzów?

Prezes Cezary Kulesza: Największą popularnością cieszył się oczywiście mecz Polska–Chile,  który obejrzało ponad 10 tys. młodych zawodników z 259 klubów z całej Polski. Wielu z nich już wcześniej przyjechało do stolicy i wolny czas spędziło na zwiedzaniu zabytków i miejsc ważnych dla naszej historii. 
Wśród najchętniej oglądanych meczów klubowych znalazły się: KKS Lech Poznań–Raków Częstochowa, Jagiellonia–Legia Warszawa oraz Pogoń Szczecin–Górnik Zabrze. Na trybunach każdej tej rozgrywki było kilkuset młodych zawodników. 
Łącznie w projekcie wzięło udział blisko 20 tys. zawodników z całej Polski trenujących piłkę w 423 klubach. To znakomity wynik, mimo że była to pilotażowa edycja przedsięwzięcia, z którego jesteśmy naprawdę dumni. 

A jakie, Pana zdaniem, są najważniejsze cele i założenia programu? Co dzięki niemu udało się osiągnąć? 

Promowanie sportu wśród dzieci i młodzieży, troska o prawidłowy rozwój fizyczny młodego pokolenia, odkrywanie i rozwijanie talentów, kształtowanie charakterów – to kluczowe, ale niejedyne założenia naszego wspólnego przedsięwzięcia. Chcę zwrócić także uwagę na jego aspekt edukacyjny, tożsamościowy i integracyjny. 
W ramach przedsięwzięcia przygotowaliśmy materiały edukacyjne i przeprowadziliśmy quiz wiedzy dotyczący piłki nożnej. W konkursie mogli wziąć udział wszyscy uczniowie, niezależnie od tego, czy trenują piłkę nożną, czy są po prostu kibicami. Finałem zmagań był „Wielki Test Wiedzy o Piłce Nożnej” zorganizowany wspólnie z Telewizją Polską. 
Wyjazdy na mecze odgrywały też ważną rolę integracyjną, wspierającą budowanie i zacieśnianie więzi. Wszyscy wiemy, że wokół drużyn piłkarskich tworzą się społeczności, które podtrzymują tradycje i zwyczaje. Podobnie jest z reprezentacją narodową, która wspiera budowanie wspólnoty narodowej. Sportowe sukcesy, szczególnie piłkarskie, to część naszej historii. Budowanie jedności, wspólnoty – myślę, że to na pewno udało się osiągnąć podczas realizacji programu. 

Panie Prezesie, dziękuję za rozmowę i opowiedzenie o programie.