Wsparcie dla mediów Strefy Wolnego Słowa jest niezmiernie ważne! Razem ratujmy niezależne media! Wspieram TERAZ » x

Różne smaki wielkanocnej tradycji

Już za kilka dni Wielkanoc. Ten dzień skupia w sobie całe bogactwo wciąż żywej tradycji, zarówno religijnej, obrzędowej, jak i kulinarnej, charakterystycznej dla poszczególnych regionów Polski. Wielkanocne śniadanie to stół zastawiony potrawami, których różnorodność świadczy o bogactwie naszej narodowej spuścizny. Tradycja obecna jest również w tym, jak świętujemy i smakujemy świąteczne potrawy.

Święta wielkanocne kojarzone są z różnymi regionalnymi zwyczajami. Najbardziej znanym, który zachował się do dzisiaj w całej Polsce, jest święcenie pokarmów w Wielką Sobotę. Zawartość święconki może być różna, w zależności od regionu. Nie może jednak w niej zabraknąć siedmiu elementów: jajek, chleba, kiełbasy lub wędlin, soli, baranka (z masła lub cukru), chrzanu oraz kawałka domowego ciasta. Każdy z nich ma głęboką symbolikę, np.: jajko to symbol rodzącego się życia, chrzan – siły i krzepy, a wędliny – płodności i dostatku.

Z kolei Poniedziałek Wielkanocny kojarzy nam się przede wszystkim z oblewaniem wodą innych osób, czyli śmigusem-dyngusem. Zwyczaj ten wiąże się z dawnymi praktykami pogańskimi i ma symbolizować oczyszczenie z zimowego brudu i budzenie się przyrody na wiosnę. W niektórych miejscowościach w Polsce, np. w Krakowie, tego dnia wciąż organizowany jest Emaus, czyli odpust, któremu towarzyszą liczne kramy z atrakcjami dla dzieci i kiermaszami ludowych wyrobów.

Wielkanoc na słodko i na słono
Tak jak każdy region kraju ma swoje tradycyjne zwyczaje i obrzędy, których nie obchodzi się nigdzie indziej, tak w różnych częściach Polski trochę inaczej wygląda zestaw tradycyjnych dań wielkanocnych i dodatków do nich.
Wielkopolska słynie ze studzieniny, czyli galaretki z wieprzowych nóżek, pokropionej octem i doprawionej pieprzem, oraz pieczonej cielęciny z czosnkiem. Z kolei mieszkańcy Małopolski zajadają się w wielkanocną niedzielę zupą chrzanówką, do przygotowania której, zgodnie z tradycją, wykorzystywane są poświęcone potrawy pozostałe po śniadaniu wielkanocnym. Z terenów Małopolski znana jest też strząska, robiona z pokrojonych wędlin, jaj z dodatkiem utartego chrzanu oraz przypraw, zalewanych roztworem wodno-octowym.
W Małopolsce, ale również i na Śląsku, na świątecznym stole nie powinno zabraknąć bucht, czyli drożdżowych bułeczek podawanych na słodko. Dla kuchni śląskiej charakterystyczne są także święcelnik, czyli ciasto drożdżowe faszerowane mięsem (wędlinami, boczkiem, kiełbasą) oraz babka majonezowa. Miłośnicy kuchni Śląska Cieszyńskiego cenią sobie murzin wielkanocny – dobrze wypieczony chleb, w którego środku znajdują się kawałki wędzonki i szynki. Natomiast na Podhalu popularne są fizoły – danie z fasoli, jarmużu i śliwek suszonych. Bardzo ciekawa jest kuchnia Podkarpacia ze swoimi specjałami – handzlowską serwatką oraz białym podsuszanym serem wielkanocnym. Z kolei Świętokrzyskie słynie z potrawy o nazwie dzionie rakowskie, czyli kiszki upieczonej w naturalnym jelicie wieprzowym lub wołowym. Nieodzownym elementem Wielkanocy w województwie lubuskim jest paska bukowińska – tradycyjne dla górali czadeckich pszenne lub drożdżowe pieczywo w kształcie walca. A kujawiok – wielkanocna baba drożdżowa – to tradycyjny przysmak z Kujaw. Na Kaszubach na śniadanie wielkanocne podawana jest prażnica, czyli jajecznica smażona np. na wędzonym węgorzu.
Słodkimi specjałami Podlasia są pascha – deser na bazie twarogu z miodem i czasem z dodatkiem bakalii, oraz sękacz.

Żurek – król wielkanocnego stołu
Niezależnie od regionu, jedną z najbardziej popularnych potraw wielkanocnych jest żurek. Ma on jednak różne oblicza. – Wszystko zależy od regionu i jego tradycji. W świętokrzyskim możemy skosztować żurku z nutą chrzanu i bułką podaną w zupie oraz koperkiem. Mieszkańcy Kujaw z kolei jadają go w wersji tradycyjnej – ale podają efektownie – w bułce lub chlebie. Ciekawie jest u Benedyktynów w Tyńcu – tam żurek je się z twarogiem. Górale zaś podają go z wędzonym oscypkiem – przekonuje Joanna Komorowska, prowadząca blog Apetyt na Kuchnię. Specjalnie dla naszych czytelników przygotowaliśmy przepis na żurek z pulpecikami z białej kiełbasy i chrzanem, którego bazę stanowią wysokiej jakości tradycyjne produkty marki Krakus.



Żurek wielkanocny z pulpecikami z białej kiełbasy i chrzanem (4–6 porcji)
Składniki
- 300 ml Koncentratu Żurku Krakus na naturalnym zakwasie
- ok. 900 ml wywaru warzywnego (lub 900 ml wywaru z ugotowanych pulpetów)
- 1–2 łyżki chrzanu Krakus
- 6 białych kiełbas (surowych)
- 2 łyżki drobno pokrojonego majeranku świeżego lub 1 łyżka suszonego
- 3 listki laurowe
- 4 kulki ziela angielskiego
- 1 łyżka śmietany do zupy (opcjonalnie)
- ugotowane na półtwardo jajka
- świeży majeranek do przybrania (+1/2 łyżeczki majeranku do dodania do zupy) lub inna przyprawa, np. koperek
- pieprz, sól, czosnek (opcjonalnie)

Wykonanie
1.Wyciągamy mięso z kiełbasek białych. Dodajemy majeranek i jeżeli mięso jest zbyt mało doprawione, posypujemy pieprzem oraz tartym czosnkiem, ewentualnie solą. Całość mieszamy i formujemy malutkie pulpeciki.
2. Zagotowujemy 1 litr wody, dodajemy liście laurowe, ziele angielskie oraz pulpety. Gotujemy 12 minut.
3. Dodajemy do garnka Koncentrat Żurku Krakus na naturalnym zakwasie oraz chrzan Krakus. Zagotowujemy. Ewentualnie doprawiamy śmietaną, solą i pieprzem.
4. Zupę rozlewamy na talerze, dodajemy połówki jajek, pokrojoną marchewkę pozostałą z wywaru oraz ozdabiamy świeżym majerankiem.



CZY WIESZ, ŻE…
W zależności od regionu Polski żurek różni się składnikami oraz sposobem podania. Wyróżniamy m.in.:
Żurek świętokrzyski – podawany z jajkiem pokrojonym na cztery części oraz chrzanem i bułką (ta również znajduje się w zupie), posypany koperkiem.
Żurek kujawski – jego tradycyjna wersja – z kiełbasą i jajkiem – podawana jest w wydrążonym chlebie lub bułce.
Żurek benedyktyński – podawany z kiełbasą i twarogiem (pokrojonym i wrzuconym do zupy).
Żurek żeniaty – śląska wersja żuru – bardzo syty, z wędzonymi żeberkami i wędzonym boczkiem , podawany z ziemniakami i kiełbasą.
Żurek podhalański – tradycyjny na zakwasie z kiełbasą i majerankiem, podawany z wędzonym oscypkiem.
Artykuł przygotowany pod patronatem Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”.