Sen o szpadzie

Wielkim sukcesem Józefa Piłsudskiego było też – oprócz odzyskania Niepodległości, wywalczenia suwerenności, a następnie jej obrony przed bolszewickim najazdem – stworzenie, niejako „ulepienie” na nowo Żołnierza Polskiego. Te kadry Pierwszej Kompanii stały się – patrząc szerzej – kadrami nowo powstającego państwa. W roku 1905 Stefan Żeromski stworzył przepiękny „Sen o szpadzie”. Opisał w nim zgon oficera japońskiego, który przed śmiercią nie chce przekazać swych pieniędzy dzieciom, gdyż ufa, że mieć je będzie w pieczy cesarz – Mikado. „Usłyszawszy tę prostą odpowiedź, wzdrygnął się w duchu świat znikczemniały, tym większym zdjęty zachwytem, że japońska sprawa była wygraną”. Polska sprawa na początku dwudziestego stulecia od wieku ponad była sprawą przegraną. Mimo to polski żołnierz nie ustawał w wysiłku. Pisał o nim mistrz Żeromski: „Poza tobą, żołnierzu polski, gdy samotny na haku szubienicy zawisasz – gdy lecisz w krwawy skazańca rów, z sercem zestrzelanym od kul