Myśleć i mówić prawdę

Książkę prof. Andrzeja Nowaka otwiera rozmowa przeprowadzona z Josifem Brodskim w 1990 r., a kończy wywiad, jakiego autorowi udzielił Jarosław Marek Rymkiewicz w kwietniu 2012 r. w Milanówku. Cała epoka – od przemian w dogorywającym Związku Radzieckim po posmoleńskie rozbicie polskiej rzeczywistości Zbigniew Herbert definiował intelektualistę nie poprzez przymioty mentalne, inteligencję czy zasób wiedzy, lecz poprzez kwestię obowiązku moralnego związanego z posiadanym darem – „podstawowym obowiązkiem intelektualisty jest myśleć i mówić prawdę”. O gnuśności duchowej Jakie to ważne, przekonać się można, patrząc wokół na dziesiątki postaci chlubiących się tytułami naukowymi, dorobkiem, estymą wykształconych przez siebie studentów, piszących artykuły do gazet, pouczających z ekranów telewizyjnych „jak żyć”, a jednocześnie dających się ponieść gnuśności duchowej. Posiadając pewne przymioty intelektualne, nie wykorzystują ich w kierunku, który wskazywać